᾿Εν Κορωπίῳ τῆ 23-9-1999 (Ε.Η.)

ΠΡΟΣ

᾿Εν συνεχείᾳ τῆς ὑπ᾿ ἀριθμ. 78)10-9-1999 (Ε,Η.)  ἡμετέρας ἐπιστολῆς, αὖθίς τε καθηκόντως ἅμᾳ καί λίαν φιλαδέλφως, ἐπανέρχομαι ἐπί τοῦ φλέγοντος θέματος τῆς ἀτυχεστάτης, κατά τήν ἐμήν πεποίθησιν, καί κατάφωρα ἀντικανονικῆς ἐνεργείας (ὑπ᾿ἀριθμ. 15)7-9-1999 Ε.Η. ) τοῦ Σεβασμιωτάτου ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ, Μητροπολίτου Λαρίσης καί Τυρνάβου κ. Παναρέτου.
᾿Αποκλειστικόν καί μοναδικόν  κίνητρον καί ταύτης τῆς πρωτοβουλίας μου, εἶναι ἡ ἀγάπη πρός τόν ἐν Χριστῷ ἀδελφόν, καθώς  καί τό ἐνδιαφέρον καί ἡ ἀγωνία μου διά τήν εἰρήνην καί τήν ἑνότητα τῆς ᾿Εκκλησίας, τά ὁποῖα ἀπαιτοῦν ἀγάπην καί προσήλωσιν εἰς τούς ῾Ιερούς Κανόνας καί τήν ἐν γένει Κανονικήν τάξιν.
Μακαριώτατε καί Σεβασμιώτατοι ᾿Αρχιερεῖς, μέ συγκλονίζουν βαθύτατα τά λόγια τοῦ Α᾿ Κανόνος τοῦ ἁγίου Κυρίλλου ᾿Αλεξανδρείας, τά ὁποῖα παραθέτω: "῞Εκαστα τῶν καθ᾿ ἡμᾶς πραγμάτων, ὅταν εὐθύ φέρηται κανονικῆς εὐταξίας, οὐδένα μέν ἡμῖν ἐντίκτει θόρυβον, ἀπαλλάττει δέ καί τῆς παρά τινων δυσφημίας, μᾶλλον δέ καί τάς παρά τῶν εὖ φρονούντων εὐφημίας ἡμῖν προξενεῖ".
Διά τοῦτο θερμῶς παρακαλῶ ῾Υμᾶς, ῞Αγιοι ᾿Αδελφοί, διά τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ μας, νά συμβάλωμεν ἅπαντες, ὥστε νά ἐξέλθῃ ὁ ἐν Χριστῷ ἀδελφός ἐκ τοῦ συγκεκριμένου ἀδιεξόδου καί οὕτω περισωθῆ καί  τό ᾿Επισκοπικόν του κῦρος, ἀλλά καί νά διαφυλαχθῆ μέ τήν Χάριν τοῦ Κυρίου, ἡ εἰρήνη καί ἡ ἑνότης  ἐν τῇ χειμαζομένῃ σήμερον  ᾿Εκκλησίᾳ.
᾿Εσκέφθην πολύ ἄν πρέπει νά ἐπανέλθω, ἤ νά σιωπήσω, μετά τήνπρώτην μου ἐπιστολήν. Τό φοβερόν, ὅμως, λόγιον: "ρύσασθε  ἀδικούμενον ἐκ χειρός ἀδικοῦντος" (Σοφία Σειράχ δ, 9) μέ ἠνάγκασε νά ἐπανέλθω, διότι, κατά τούς ῾Αγίους Πατέρας, ἡ σιωπή ὅταν καταφρονῆται ἡ Κανονική ᾿Εκκλησιαστική τάξις κλπ. εἶναι σύμπραξις καί συνενοχή. Κατά τόν ῞Αγιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην: "φοβερόν τό τῆς σιωπῆς κρῖμα" (MIGNE τ. 99, σελ. 1076) καί κατά τόν ῞Αγιον Γρηγόριον Παλαμᾶν ἡ σιωπή εἰς τοιαύτας περιπτώσεις εἶναι "τρίτον τῆς ἀθεΐας εἶδος" (Γρηγορίου Παλαμᾶ, Συγγράμματα Β, σελ 482). ῾Ωσαύτως "ὁ δυνάμενος κωλῦσαι (ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δύναται νά ἐμποδίσῃ τήν ἀδικίαν) καί μή κωλύων, αὐτός ἐστίν ὁ ποιῶν" (Παροιμιαστής. ἐν Πηδαλίῳ σελ. 384), ἐνῶ ὁ ῾Ιερός Χρυσόστομος λέγει: "τοῦ πλημμελοῦντος ὁ τήν ἁμαρτίαν ἐπαινῶν (ἐν προκειμένῳ τήν παρανομίαν τῆς ἀνικανονικότητος) χαλεπώτερος πολύ" (MIGNE.  τ. 60, σελ. 423).
Μακαριώτατε, Σεβασμιώτατοι.
῾Η ἐνέργεια τοῦ Σεβ)του ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ κ. Παναρέτου κατά τήν ἐμήν ταπεινότητα, δέν θεωρεῖται ἁπλῶς ἄκυρος καθ᾿ ἑαυτήν, ὡς, ἀπό πάσης ἀπόψεως, ἀντικανονική  ἀλλά καί ἀποβαίνει εἰς βάρος τοῦ ἀποφασίσαντος. Αὐτό λέγει ἡ πρᾶξις τῆς ᾿Εκκλησίας. Πρός βεβαίωσιν δέ τῶν ἀνωτέρω ἀναφέρω περίπτωσιν ἀπό τά Πρακτικά τῆς Γ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἔνθα οἱ ῞Αγιοι Πατέρες λέγουν: "῾Ημεῖς ἀναγκαίως συνεδριάσαντες ἐν τῇ μεγάλῃ ᾿Εκκλησίᾳ ὑπέρ τούς διακοσίους ᾿Επισκόπους ὄντες μιᾷ καί δευτέρᾳ καί τρίτῃ κλήσει ἐν ἡμέραις δυσίν κεκλήκαμεν αὐτόν (τόν ᾿Αντιοχείας ᾿Ιωάννην) ἀπολογήσασθαι..." (MANSI 4, 1336). ᾿Εδῶ πρώτιστα βλέπομεν, ὅτι διά νά ληφθῇ ὁποιαδήποτε ἔγκυρος καί δικαία ἀπόφασις, εἶναι ἀναγκαία, βασική Κανονική ᾿Αρχή ἡ συγκρότησις Κανονικοῦ καί ἁρμοδίου δικαστηρίου, ἀλλά καί ἡ κλῆσις καί ἡ ἀπολογία τοῦ κατηγορουμένου .
῾Ο ῞Αγιος Γρηγόριος Νύσσης διαμαρτυρόμενος, διότι κατεκρίθη ἄνευ τηρήσεως τῆς κανονικῆς τάξεως, λέγει χαρακτηριστικά: ῾Υποτιθέσθω ὅτι ἡ κατηγορία εἶναι ἀληθής, ὅμως "ποῖον συνέστη καθ᾿ ἡμῶν κριτήριον ἐπί τοῖς γενομένοις ἤ ὑπονοουμένοις; Τίς ἀπόδειξις τήν ἀδικίαν ἀπήλεγξεν (κατήλεγξεν); Τίνες Κανόνες καθ᾿ ἡμῶν ἀνεγνώσθησαν;". (Γρηγ. Νύσσης, MIGNE, 46, 1008). ᾿Ενταῦθα ὁ ἅγιος λέγει, ὅτι ἔπρεπε ἡ ὑπόθεσίς του νά ἐκδικασθῇ ἐνώπιον κανονικοῦ δικαστηρίου, εἰς τό ὁποῖον θά ἔπρεπε νά ἐκαλεῖτο, νά ἦτο παρών, νά ἤκουε τό ἀληθές ἤ ψευδές κατηγορητήριον, καί νά ἀνεγινώσκοντο καί οἱ Κανόνες τούς ὁποίους ὑποτίθεται, ὅτι κατεπάτησεν. Ταῦτα εἶναι οὐσιώδη στοιχεῖα διά τήν κανονικήν ἐκκλησιαστικήν κρίσιν. Διά τοῦτο πάντοτε εἰς κάθε κανονικόν ἐκκλησιαστικόν δικαστήριον ἀναγινώσκονται οἰ ῾Ιεροί Κανόνες οἱ σχετικοί  μέ τήν ἐκδικαζομένην ὑπόθεσιν. Αὐτό ἔκαμνον πάντοτε οἱ ῞Αγιοι Πατέρες καί εἰς τάς Οἰκουμενικάς Συνόδους. ᾿Απαραίτητον νά διευκρινισθῇ ἐνταῦθα, ὅτι ἡ ὁποιαδήποτε ἀπόφασις, ἡ ληφθεῖσα ἀπό μή ἁρμόδιον Κανονικόν Δικαστήριον, ἔστω καί ἄν ἐνδεχομένως ἐτηρήθη τυπικά ἡ κανονική τάξις, πολλῷ μᾶλλον, ὅταν δέν ἐτηρήθη, ὅπως ἐν προκειμένῳ, ἀποβαίνει ἄκυρος καί ἀνενεργός μηδόλως παραβλάπτουσα τόν "τιμωρούμενον" Κληρικόν. Οἱ ῞Αγιοι Πατέρες τῆς Δ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου εἶναι κατηγορηματικοί: "Τόν ἐν τῇ κρίσει μή παρόντα κατά μηδένα τρόπον βλάπτεσθαι ὑπό τῆς ἐξενεχθείσης κατ᾿ αὐτοῦ ψήφου δοκιμάζομεν" (Πρακτικά Δ' Οἰκουμ. Συνόδου, MANSI 7, 268). Καί πάλιν "Τά κατά ἀπόντος γενόμενα ἀργείτω· ταῦτα πάντες λέγομεν· οὐδείς ἀπόντα κατακρίνει" (MANSI 7, 205). Δηλαδή καμμίαν συνέπειαν δέν ἔχει ἡ ἀπόφασις εἰς τόν οὕτω "τιμωρηθέντα" Κληρικόν.
Τήν ἀντικανονικήν ἐνέργειαν τοῦ Σεβ)του ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ κ. Παναρέτου κατακρίνει καί καθιστᾶ ἄκυρον, ἐκτός τῶν ἄλλων, καί ὁ ΟΔ ᾿Αποστολικός Κανών, ὁ ὁποῖος ὁρίζει ἀναγκαίαν προϋπόθεσιν διά τήν δίκην Κληρικοῦ τήν τριττήν Κλήτευσιν καί τήν ἀπολογίαν:  "Ταῦτα μετά μίαν καί δευτέραν καί τρίτην παράκλησιν τοῦ ᾿Επισκόπου γινέσθω". Τριττή κλῆσις, ἐπαναλαμβάνομεν, ὄχι ὑπό τοῦ οἱουδήποτε, ἀλλά ὑπό τοῦ Κανονικοῦ καί ἁρμοδίου ἐν προκειμένῳ ᾿Επισκόπου. 
Κατά τόν ΛΓ' ᾿Αποστολικόν, ἐάν ἕνας Κληρικός μεταβῇ εἰς ἄλλην ξένην ᾿Επισκοπήν, χωρίς νά ἔχῃ  τά ἀπαραίτητα συστατικά γράμματα, καί ἐνδεχομένως δέν εἶναι "κήρυκας τῆς ἀληθείας", ὁ ᾿Επίσκοπος τὴς ᾿Επαρχίας αὐτῆς, τό μόνον δικαίωμα, τό ὁποῖον κανονικῶς κέκτηται, εἶναι νά ἀπαιτήσῃ τήν ἀπομάκρυνσιν αὐτοῦ, ἀφοῦ τόν φιλοξενήσῃ καί τοῦ δώσῃ καί τά ναῦλα νά ἀναχωρήσῃ. Δέν ἔχει καμμίαν ἄλλην διοικητικήν ἤ πνευματικήν κανονικήν ἐπ᾿ αὐτοῦ ἁρμοδιότητα καί δικαίωμα. Τό δικαίωμα τοῦ κατηγορεῖν καί κρίνειν καί ἀποφασίζειν ἕνας ᾿Επίσκοπος τό ἔχει μόνον διά τούς ὑπ᾿ αὐτόν Κληρικούς, τούς Κληρικούς τῆς ᾿Επισκοπῆς του.  Καί αὐτοῦ, ὅμως, (δηλαδή τοῦ κανονικοῦ οἰκείου ᾿Επισκόπου) ἡ κρίσις θεωρεῖται ἔγκυρος μόνον ἐάν οὗτος ἀκολουθήσῃ ἀπολύτως τήν Κανονικήν διαδικασίαν, ἤτοι κατηγορητήριον, σύστασις δικαστηρίου, τριττή κλήτευσις, ἀπολογία, ἀνάγνωσις ῾Ιερῶν Κανόνων ἐν δικαστηρίῳ, κλπ. Αὐτά ἰσχύουν ἀμεταθέτως πάντοτε εἰς τήν ᾿Εκκλησίαν  καί δέν δικαιολογεῖται ἀμάθεια ἤ ἀπειρία. "Εἰ μέν γάρ ἐναντίον τοῖς Κανόσιν ἐπίσκοπος ἐνέγκη ψῆφον (ἀπόφασιν) τιμωρηθήσεται, ἤγουν καθαιρεθήσεται, μή δυνάμενος προβάλλεσθαι ἀμάθειαν ἤ ἀπειρίαν·  οὐ γάρ συγγνωστέος ἔσται λέγων μή εἰδένα τούς Κανόνας, οὕς ἀναγκάζεται διά γλώττης ἔχειν ἀεί" (Βαλσαμῶνος, Σ.Ι.Κ.,τόμος Γ', σελ. 335). Οἱ ῞Αγιοι Πατέρες τῆς Γ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου εἶναι κατηγορηματικοί. Διατάσσουν, ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι ἐπέβαλον παρανόμως ποινήν ἐναντίον κάποιου, χωρίς νά τηρηθῇ ἡ Κανονική τάξις νά τιμωροῦνται μέ τήν ἴσην ποινήν. Καί εἰς αὐτήν πάλιν, ὅμως, τήν περίπτωσιν οἱ ἀντικανονικῶς ἐπιβαλόντες ποινήν καλοῦνται καί ἐκδικάζονται Κανονικῶς  διά νά εἶναι ἔγκυρος ἡ κατ᾿ αὐτῶν ποινή. ᾿Εν προκειμένῳ οἱ Πατέρες τῆς Γ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐκάλεσαν τρεῖς φοράς, ὅπως ἀναφέραμε ἀνωτέρω, τόν ᾿Αντιοχείας ᾿Ιωάννην καί τούς σύν αὐτῷ, οἱ ὁποῖοι συνεκρότησαν τό "᾿Αποστατικόν Συνέδριον" καί παρανόμως κατεδίκασαν μέ "καθαίρεσιν" Αὐτούς (δηλ. τούς Πατέρας τῆς ῾Αγίας Γ' Συνόδου). ᾿Αφοῦ λοιπόν οἱ ῞Αγιοι Πατέρες ἐκάλεσαν τρίς τούς παρανόμως ἐπιβαλόντας  τήν ψευδοκαθαίρεσιν, "ἀπολογήσασθαι καί τάς αἰτίας εἰπεῖν, ἐφ᾿ αἷς τό τῆς Καθαιρέσεως συνέθεσαν χαρτίον καί οὐκ ἐθάρρησαν ἐλθεῖν", τότε: "ἀγανακτήσαντες τοίνυν εἰκότως, ἐβουλευσάμεθα μέν τήν ἴσην κατ᾿ αὐτοῦ καί τῶν ἄλλων ψῆφον ἐξενεγκεῖν ἐννόμως, ἥν αὐτός (ὁ ᾿Αντιοχείας ᾿Ιωάννης) παρανόμως κατά τῶν ἐπ᾿ οὐδενί κατεγνωσμένων ἔθετο". Καί συνεχίζουν οἱ ῞Αγιοι Πατέρες: "αὐτούς ἀκοινωνήτους ποιήσαντες καί περιελόντες (ἀφαιρέσαντες) αὐτῶν πᾶσαν ἐξουσίαν" (MANSI 4, 1336), δηλαδή τούς κατεστήσαμεν ἀκοινωνήτους καί ἀφηρέσαμεν ἀπό αὐτούς πᾶσαν ἐξουσίαν.
Βλέπομεν, Μακαριώτατε καί Σεβ)τοι ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, ὅτι οἱ Πατέρες "ἀγανακτήσαντες" κατά τοῦ ᾿Αποστατικοῦ ἐκείνου Συνεδρίου, ἐπέβαλον κανονικῶς εἰς αὐτούς τήν ἴσην ποινήν, δηλαδή τήν Καθαίρεσιν. ᾿῾Ημεῖς τί ἐκἀναμε διά τούς ὁμοίως άποστατήσαντας πέντε πρώην Μητροπολίτας, οἱ ὁποῖοι ὡσαύτως ἐνήργησαν παρανόμους πράξεις; ᾿Αμφιβάλλομεν, ὅτι ἀπολύτως παρόμοιον εἶναι καί τό "᾿Αποστατικόν συνέδριον" τῶν πέντε τούτων πρώην Μητροπολιτῶν; Τί ἐποίησαν καί οὗτοι; ᾿Εξῆλθον τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί ἀναρμοδίως, καί ἀντικανονικῶς (χωρίς νά εἶναι ἁρμόδιον δικαστήριον, χωρίς κλήσεις, χωρίς ἀπολογίας κλπ) ἐπέβαλον "ἀργίας" καί ἀπεφάσισαν "καθαιρέσεις"!!! Καί τότε μέν οἱ ῞Αγιοι Πατέρες τῆς Γ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου ἐφήρμοσαν, ὅπως εἴδομεν, τήν Κανονικήν τάξιν, τούς ἐκάλεσαν τρίς καί ἐν τέλει "ἀγανακτήσαντες" ἐπέβαλανἐρήμην τήν "ἴσην ποινήν" εἰς αὐτούς. ῾Ημεῖς, ὅμως, διατί ἐπί τόσα ἔτη δέν "ἀγανακτήσαμεν"; Διατί δέν ἐπεβάλαμε τήν "ἴσην ποινήν" εἰς αὐτούς ἀλλά "ἀγανακτοῦμε", ἐναντίον ἐκείνων πού μᾶς ὑπενθυμίζουν καί μᾶς ἐπισημαίνουν αὐτήν τήν σοβαράν παράλειψίν μας; Διατί ἐν προκειμένῳ δέν ἠκολουθήσαμεν ἀκόμη  τό παράδειγμα τῆς ῾Αγίας Γ' Οἰκουμενικῆς Συνόδου[1];
Αὐτή εἶναι ἡ  ἀγωνία μου καί ὁ αὐτοέλεγχός μου πού μέ ἠνάγκασαν νά ἐπανέλθω, διότι αἱ παραλείψεις εἰς θέματα Κανονικῆς τάξεως κατά τούς ῾Αγίους Πατέρας, καί χαρακτηριστικῶς κατά τόν ῞Αγιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην, λογίζονται παρά Θεοῦ ὡς "ἀδιαφορία καί τῶν Κανόνων καταφρόνησις μᾶλλον δέ Θεοῦ, παρ᾿ οὗ ἐδόθησαν" οἱ Κανόνες. (MIGNE, 99, 996), καταλήγουν  δέ νά εἶναι καί "βλασφημία κατά τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος" κατά τόν ἴδιον, πάλιν, Πατέρα.
Αὖθις, ὡς ἐλάχιστος ῾Υμῶν ἐν Χριστῷ ἀδελφός καί Συλλειτουργός, παρακαλῶ νά ἐξετάσωμεν εἰς βάθος ἑαυτούς, νά ἐρευνήσωμεν καί νά ἴδωμεν ποῖα τά κίνητρα καί τά ἀποτελέσματα ἐκ τῆς ἀτυχοῦς αὐτῆς ἐνεργείας τοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ, άλλά καί ὅλων τῶν ἰδικῶν μας κοινῶν παραλείψεων, καί ἄς συμπαρασταθῶμεν μέ τάς προσευχάς μας, ὥστε ὅ,τι ἀτυχῶς καί ἐκ συναρπαγῆς ἤ ἄλλων λόγων ἐνήργησε, νά τό θεραπεύσῃ, νά τό θεραπεύσωμεν ὁμοῦ, διότι σήμερον παρεσύρθη ὁ ἐν Χριστῷ ἀδελφός, αὔριον, μή γένοιτο, ἴσως καί ἡμεῖς, διότι, ὡς σάρκα φοροῦντες καί τῷ κόσμῳ οἰκοῦντες, εὑρισκόμεθα πάντοτε εἰς τόν αὐτόν κίνδυνον νά παρασυρθῶμεν καί νά πλανηθῶμεν. ῞Οθεν ἐν ἀληθεῖ ἀγάπῃ ἄς ἐνεργήσωμεν τά πάντα κατά τήν Κανονικήν Τάξιν, ἵνα μή ὡς "καταφρονηταί" τοῦ Θεοῦ, κατά τόν ῞Αγιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην, θεωρηθῶμεν.
῾Ημεῖς μέ πολλήν ἀγάπην θερμῶς παρακαλοῦμεν τόν Σεβασμιώτατον ἐν Χριστῷ ἀδελφόν, ὡς "τρώσας" τήν κανονικήν τάξιν καί τό δίκαιον, αὐτός "καί ἱάσεται" τό τραῦμα, διά νά μείνῃ ἄτρωτος ἡ ἀγάπη, ἡ εἰρήνη καί ἡ ἑνότης εἰς τό Σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας. Διαφορετικά κατόπιν τῶν ἀνωτέρω ἡ ῾Ιερά Σύνοδος εἶναι ὑποχρεωμένη νά ἐφαρμόσῃ τήν Κανονικήν Τάξιν, διότι ὅπως ἀνέφερα εἰς τήν ἀρχήν τοῦ παρόντος, ὅταν τηρῆται ἐν ἀγάπῃ ἡ Κανονική Τάξις οὐδείς "θόρυβος" συμβαίνει, οὐδεμία "δυσφημία" ἀκούεται, ἀλλά μᾶλλον "εὐφημία" (ἔπαινος) "παρά τῶν εὖ φρονούντων", δηλαδή ἀπό ἐκείνους πού "εἶναι στά λογικά" τους καί σκέπτονται σωστά.

Αὖθις ἀσπάζομαι ῾Υμᾶς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ
῾Υμέτερος ἀδελφός καί συλλειτουργός
᾿Ελάχιστος ἐν ᾿Επισκόποις
+ Ο ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
ΚΗΡΥΚΟΣ