ΓΝΗΣΙΑ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ ΚΑΙ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ

Ἱεραποστολικόν, Ἑποικοδομητικόν καί Ἀντιαιρετικόν φυλλάδιον.
Ἀριθμ.  Φύλλου  306, Μάϊος 1997

Μεγάλη Τεσσαρακοστή

 
Πλησιάζει, ἀγαπητοί πατέρες καί ἀγαπητοί ἀδελφοί, πλησιάζει ἡ ᾿Ανάστασις. ᾿Εγγύς τό Πάσχα τοῦ Κυρίου, ἡ ἑορτή τῶν ἑορτῶν. Καί ὅπως λέγει ὁ ῞Αγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης σέ μιά Κατήχησί του, "ἡ ψυχή χαίρεται πού ἔρχεται τό Πάσχα.".
Καί ἡμεῖς χαιρόμεθα δι αὐτό καί μετά νοσταλγίας τό περιμένομε. Καί βιαζόμεθα νά φθάσῃ τό Πάσχα. "Γιατί βιαζόμαστε, ὅμως, νά φθάσῃ τό Πάσχα πού ἔρχεται καί παρέρχεται;" (ρωτάει ὁ ἴδιος).Καί δίδει τήν ἀπάντησι: "Μήπως δέν τό γιορτάσαμε ἐπί τόσα χρόνια; Καί τοῦτο θά ἔλθει καί θά παρέλθει". Καί στήν συνέχεια λέγει πάλιν: "Τί λοιπόν - θά πεῖ κάποιος - δέν πρέπει νά ἐπιθυμοῦμε τό Πάσχα;" Καί ἀπαντᾶ πάλιν: "Ναί νά τό ἐπιθυμοῦμε καί πολύ μάλιστα. ᾿Αλλά ἐκεῖνο τό Πάσχα πού ἐπιτελεῖται κάθε μέρα. Καί ποιό εἶναι αὐτό; ῾Ο καθαρισμός τῶν ἁμαρτιῶν, ἡ συντριβή τῆς καρδιᾶς, τό δάκρυ τῆς κατανύξεως, ἡ καθαρή συνείδησι, ἡ νέκρωσι τῶν γηΐνων μελῶν... ῞Οποιος ἀξιωθῇ νά φτάσει ἐκεῖ, ὄχι μιά φορά τό χρόνο, ἀλλά κάθε μέρα πασχάζει καί ἑορτάζει γιά τόν Κύριο".
῾Επτά ἡμέρες ὑπολείπονται γιά νά εἰσέλθουμε στήν Μεγἀλη ῾Εβδομάδα, τήν ῾Εβδομάδα τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου, διά νά περάσουμε στήν συνέχεια ἀπό τόν Σταυρό στήν ᾿Ανάστασι.  Θά παρακολουθήσουμε κατ᾿ αὐτήν τό πάθος τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ. Θά μεταφερθοῦμε νοερά στά ῾Ιεροσόλυμα. Θά προσπαθήσουμε νά "συμπορευθοῦμε καί νά συσταυρωθοῦμε" μέ τόν Χριστό. Γιατί σ᾿ αὐτό κυρίως μᾶς καλεῖ ἡ ᾿Εκκλησία μέ τούς ὕμνους Ττης Καί αὐτό εἶναι πού θά μᾶς ὡδηγήσῃ στήν συνανάστασι μετά τοῦ Χριστοῦ.  Καί ἀπό σήμερα μάλιστα, διά τοῦ Εὐαγγελίου πού ἀκούσαμε τό πρωΐ,  μᾶς προλέγει ἡ ᾿Εκκλησία διά τήν "ἀνάβασιν" τοῦ Χριστοῦ εἰς τά ῾Ιεροσόλυμα "᾿Ιδού ἀναβαίνομεν εἰς ῾Ιεροσόλυμα καί παραδοθήσεται ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου, καθώς γέγραπται περί αὐτοῦ", διά νά μᾶς καλέσει εἰς τήν συνέχεια νά συμπορευθῶμεν, νά συναναβῶμεν, νά συσταυρωθῶμεν, ἵνα καί συζήσωμεν αὐτῷ..
Κατά τήν ἁγίαν καί Μεγάλην ῾Εβδομάδα θά ἀκούσουμε ὕμνους, πού ἔγραψαν ἱεροί ὑμνογράφοι μέ τήν καθοδήγησι τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος, ὕμνους πού ὄχι μόνον θά ἀποδίδουν κατά τόν ὡραιότερο τρόπο τά σεπτά πάθη τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί θά μᾶς προκαλοῦν ἱερά συναισθήματα πού πλημμυρίζουν τήν ψυχή κάθε χριστιανοῦ.
 ᾿Εκεῖνο πού περισσότερο  τονίζουν αὐτοί οἱ ὕμνοι εἶναι, ἀφ᾿ ἑνός μέν οἱ ἄπειρες εὐεργεσίες τοῦ Θεοῦ πρός τόν ἄνθρωπο, ἡ ἄμετρη δηλαδή ἀγάπη Του, πού φθάνει μέχρι τήν Σταυρική θυσία, ἀλλά καί τό ἀπύθμενο βάθος τῆς ἀνθρώπινης κακίας καί ἀχαριστίας.
῾Υπάρχουν δύο πολύ χαρακτηριστικά τροπάρια πού ψάλλονται τήν Μεγάλη Παρασκευή πού διατυπώνουν πολύ ζωντανά τό παράπονο τοῦ πάσχοντος ᾿Ιησοῦ. Τό ἕνα εἶναι:
"Τάδε λέγει Κύριος τοῖς ᾿Ιουδαίοις. Λαός μου τί ἐποίησά σοι ἤ τί σοι παρηνώχλησα; Τούς τυφλούς σου ἐφώτισα, τούς λεπρούς σου ἐκαθάρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπί κλίνης ἠνωρθωσάμην. Λαός μου τί ἐποίησά σοι καί τί μοι ἀνταπέδωκας; ᾿Αντί τοῦ μάννα χολήν, ἀντί τοῦ ὕδατος ὄξος. ᾿Αντί τοῦ ἀγαπᾶν με σταυρῷ με προσηλώσατε..."
῞Ο ἄλλος ὕμνος εἶναι:
"῞Οτε σε σταυρῷ προσήλωσαν παράνομοι, τόν Κύριον τῆς δόξης, ἐβόας πρός αὐτούς. Τί ὑμᾶς ἐλύπησα;  ῎Η ἐν τίνι παρώργισα; Πρό ἐμοῦ τίς ὑμᾶς ἐρρύσατο ἐκ θλίψεως; Καί νῦν τί μοι ἀνταποδίδοτε; Πανηρά ἀντί ἀγαθῶν..."
Αὐτά τά δύο τροπάρια ἀποδίδουν πολύ χαρακτηριστικά ἀφ᾿ ἑνός μέν τήν φιλανθρωπία τοῦ Χριστοῦ καί τήν ἀγάπην Του, ἀφ᾿ ἐτέρου τήν ἀχαριστίαν τοῦ ἀνθρώπου καί κυρίως τοῦ ῾Εβραϊκοῦ λαοῦ πρός τόν εὐεργέτην του. Τό γένος τῶν ῾Εβραίων ἀντί γιά τιμή πρός τόν Εὐεργέτη του, πρόσφερε τήν ἐσχάτη ἀτίμωσι. Γιά τίς ἄπειρες εὐεργεσίες, τόν πλήρωσε μέ φρικτά βασανιστήρια
 Αὐτοί οἱ ὕμνοι, ὅμως, γράφτηκαν καί γιά μᾶς. Γιά μᾶς τούς χριστιανούς πού πολλές φορές προσφέρομε στόν Χριστό "χολήν καί ὄξος" "ἀνασταυροῦντες ἑαυτοῖς τόν υἱόν τοῦ Θεοῦ καί παραδειγματίζοντες" (῾Εβρ. 6,6). Τό παράπονο τοῦ Χριστοῦ δέν  ἀπευθύνεται μόνον εἰς τόν ἀχάριστο ῾Εβραϊκό λαό, ἀπευθύνεται καί σέ μᾶς: "Λαός μου τί ἐποίησά σοι καί τί μοι ἀνταπέδωκας;".  ῎Απειρες οἱ εὐεργεσίες τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Καί ἀντί εὐχαριστίας οἱ περισσότεροι ἀνταποδίδουν βρισιές, βλασφήμιες, περιφρόνησι, χλευασμό, μίσος, πολεμική, διωγμό κατά τῆς ᾿Εκκλησίας Του κλπ.

᾿Εμεῖς τί θά προσφέρουμε σάν εὐχαριστία εἰς τόν Εὐεργέτη μας Χριστόν; ᾿Ασφαλῶς θά πρέπει νά προσφέρουμε τήν εὐχαριστία μας "ὑπέρ πάντων ὧν ἴσμεν καί ὧν οὐκ ἴσμεν, τῶν φανερῶν καί ἀφανῶν εὐεργεσιῶν τῶν εἰς ἡμᾶς γεγενηκότων". Θά προσφέρουμε τήν δοξολογία μας διά τήν ἄπερον μακροθυμίαν Του: "Δόξα τῇ μακροθυμίᾳ Σου Κύριε Δόξα Σοι". Καί πάνω ἀπ᾿ ὅλα θά προσφέρουμε τά δάκρυα τῆς μετανοίας μας καί τήν ἀπόφασί μας νά ζήσουμε ἐν μετανοίᾳ, καί ἐν ἐγρηγόρσει πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς μας.
Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού καθ᾿ ὅλην τήν διάρκειαν τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς ἡ ᾿Εκκλησία, ἰδιαιτέρως σήμερα, μᾶς προετοιμάζει  καί μᾶς παρακινεῖ εἰς τήν μετάνοιαν, ὑπενθυμίζοντάς μας πῶς μετενόησαν ἄνθρωποι πρώην ἁμαρτωλοί καί πῶς ἐπανῆλθαν στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ καί ἀξιώθηκαν τῶν χαρισμάτων τοῦ ῾Αγίου Πνεύματος.

 Διά νά μᾶς εἰσαγάγει ὅμως σ᾿ αὐτό τό θέμα, νά μᾶς διδάξει, δηλαδή, γιά τήν μετάνοια μᾶς κάμνει προηγουμένως μιά ὑπόμνησι.  Μᾶς ὑπενθυμίζει κάτι πού πολύ εὔκολα τό ξεχνᾶμε. Τό ἀκούσαμε στό σημερινό Εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα. ῾Ο Χριστός ὁμιλεῖ διά τά ὅσα πρόκειται σύντομα νά τοῦ συμβοῦν. "᾿Ιδού ἀναβαίνομεν εἰς ῾Ιεροσόλυμα καί παραδοθήσεται ὁ Υἰός τοῦ ἀνθρώπου τοῖς ᾿Αρχιερεῦσι καί Γραμματεῦσι καί κατακρινοῦσιν αὐτόν, καί μαστιγώσουσιν καί ἐμπαίξουσιν καί ἀποκτενοῦσιν αὐτόν καί τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἀναστήσεται....."  .῞Οταν οἱ υἱοί τοῦ Ζεβεδαίου ἄκουσαν τόν Χριστό νά μιλάη γιά δόξα, ζήτησαν πρωτοκαθεδρίες. Ζήτησαν τιμές καί δόξες. Καί ὁ Χριστός βρῆκε τήν εὐκαιρία νά τούς μιλήσῃ γιά τήν Σταυρική του θυσία καί τούς ὑπενθύμισε πώς ἡ δόξα αὐτή εἶναι συνδεδεμένη στενά μέ τήν θυσία, μέ τόν Σταυρό, καί ὅτι ὁ Σταυρός εἶναι ἡ ἀληθινή δόξα καί ὅτι ὅποιος θέλει πρωτοκαθεδρίες καί δόξες δέν ἔχει παρά νά ταπεινωθῇ, νά πιῆ προηγουμένως τό πικρόν ποτῆρι τῆς θυσίας. Μᾶς θυμίζει δηλαδή ἡ ᾿Εκκλησία μας ὅτι ὁ δρόμος πού ὁδηγεῖ στήν ᾿Ανάστασι, στήν δόξα, στήν θέωσι, ὅπως λένε οἱ Πατέρες, εἶναι ὁ δρόμος τῆς ταπεινώσεως. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού ἡ ᾿Εκκλησία σήμερα μᾶς θέτει ὡς παράδειγμα πρός μίμησιν μιά μετανοημένη ἁμαρτωλή πού ταπεινώθηκε, πού κατέβηκε μέχρι τό πιό ταπεινό σκαλοπάτι, πού μετενόησε, πού ἀγωνίσθηκε στήν συνέχεια καί πού ἔφθασε στά πιό ὑψηλά μέτρα ἁγιότητος πού εἶναι νά θαυμάζῃ κανείς.

Βέβαια οἱ σημερινοί ἄνθρωποι δέν θέλουν νά ἀσχολοῦνται μέ θέματα, ὅπως τῆς μετανοίας, διότι δῆθεν αὐτά τά θέματα ταπεινώνουν τόν ἄνθρωπο, ἤ τόν κάνουν κατηφῆ καί μελαγχολικό. ῾Υπάρχει ἡ ἀντίληψις σ᾿ αὐτούς πώς ὅταν ὁ ἄνθρωπος σκέπτεται πώς εἶναι ἔνοχος γιά τίς ἁμαρτίες του, αὐτή ἡ σκέψις δέν τόν ἀφήνει νά ἀπολαύσῃ ἄνετα τίς ὁμορφιές τῆς ζωῆς. ῾Η συναίσθησι τῆς ἁμαρτωλότητός του καί τά δάκρυα πού χύνει ἐξ αἰτίας της φυγαδεύει τήν χαρά ἀπό τήν ψυχή του. ῎Ετσι νομίζει ὁ σημερινός κοσμικός ἄνθρωπος.
Εἶναι ὅμως ἔτσι τά πράγματα; ᾿Ασφαλῶς δέν εἶναι ἔτσι. Αὐτοί πού τό λένε αὐτό, βλέπουν τά πράγματα μακρυά ἀπό τά βιώματα τῆς πίστεως. Γι αὐτό καί τά παρεξηγοῦν. Δέν καταλαβαίνουν ὅτι μόνο ὁ χριστιανός ζῇ τήν ἀληθινή χαρά. Μιά χαρά πού δέν εἶναι "ἐκ τοῦ κόσμου τούτου". Μιά χαρά πού κυοφορεῖται μέσα στά δάκρυα τοῦ πόνου γιά τίς ἄμαρτίες καί πού ὡριμάζει μέσα στά δάκρυα τῆς ἀπέραντης ψυχικῆς εὐφροσύνης πού γεννᾶται ἀπό τήν συναίσθηση τῆς λυτρώσεως. Εἶναι αὐτό τό παράξενο πού οἱ Πατέρες τό ὠνομάζουν χαρμολύπη. Εἶναι ἡ χαρά τοῦ ἀναστημένου πνευματικά ἀνθρώπου πού πέρασε καί περνάει μέσα ἀπό τήν ὀδύνη τοῦ Σταυροῦ.
Εἶναι πολύ θαυμάσιο κάτι σχετικό, τοῦ ῾Αγίου ᾿Ιωάννη τῆς Κλίμακος:
"᾿Εκεῖνος πού κλαίει καί πενθεῖ πολύ γιά τίς ἄμαρτίες του,  ἀξιώνεται νά παρηγορῆται μέ οὐράνια καί θεία παρηγοριά, μέ ἀνακούφιση καί θεία ἐλάφρυνση εἰς τήν ψυχήν του, ἡ ὁποία θλίβεται γιατί ἐχωρίσθη ἀπό τόν Θεό γιά τίς ἁμαρτίες της. Καί ἐπάνω εἰς τήν λύπην ἔρχεται εἰς αὐτήν καί ἡ γλυκύτητα τῆς ἐλεημοσύνης τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἐλπίδα ὅτι θά συγχωρήσῃ ὅλα της τά πταίσματα καί παρηγορεῖται καί μένει πραεῖα καί ταπεινή καί περιχαρής καί αἰσθάνεται αὐτό ἀκριβῶς πού αἰσθάνεται τό μικρόν νήπιο, τό ὁποῖον ὅταν λείπῃ ἡ μητέρα του, τήν ἐπιζητεῖ καί κλαίει καί φωνάζει ἀπό τήν λύπην του καί ἀφοῦ τήν δῇ πώς ἦλθε κλαίει συγχρόνως καί γελᾶ καί τρέχει χαρούμενο γιά νά τό πάρῃ στήν ἀγκαλιά της"

Καί ἐνῶ ὁ κόσμος ἔτσι σκέπτεται καί δέν θέλει νά συζητᾶ περί μετανοίας ἡ ᾿Εκκλησία ὄχι ἁπλῶς μᾶς διδάσκει περί μετανοίας, ἀλλά καί μᾶς φέρνει πολλά καί μεγάλα καί ζωντανά παραδείγματα μετανοίας, ὡς πρότυπα πρός μίμησιν. Διά νά μᾶς προετοιμάση μάλιστα νά ἐορτάσουμε ὅπως ἀξίζει τό Πάσχα, ἀλλά καί διά νά εἶναι ὅλη μας ἡ ζωή Πασχαλινή, δηλαδή νά πασχάζουμε πάντα ὅπως λέει ὁ ῞Αγιος Συμεών ὁ νέος Θεολόγος.
Μᾶς προβάλλει κάθε τόσο διαμάντια πνευματικά, δηλαδή ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους πού μετενόησαν καί ἔγιναν ἅγιοι. Μᾶς προβάλλει ἀνθρώπους πού εἶχαν πέσει στόν βοῦρκο καί πού τούς ἀνέβασε ἡ μετάνοια διά τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ τόσο ψηλά, ὥστε ἀκτινοβόλησαν καί ἀκτινοβολοῦν σέ ὅλο τόν κόσμο. Βλέπουμε δηλαδή πολύ συχνά μέσα στό ἁγιαστικό χῶρο τῆς ᾿Εκκλησίας, τό κάρβουνο νά μεταβάλλεται σέ διαμάντι, ὁ λύκος νά μεταβάλλεται σέ ἀρνί, τό κοράκι νά γίνεται περιστέρι. Τούς βλέπουμε νά περνᾶνε  ἀπό τούς τρεῖς σταθμούς, ἀπό τούς ὁποίους περνάσανε ὅλοι οἱ ἅγιοι, τόν σταθμό τῆς ἁμαρτίας, τόν σταθμό τῶν δακρύων, δηλαδή τῆς μετανοίας, καί τόν τρίτο, τόν σταθμό τῆς ἀφέσεως.
Πρίν κάμω ἀναφορά στήν ἁγία Μαρία τήν Αἰγυπτία, πού μᾶς προβάλλει σήμερα σάν παράδειγμα μετανοίας, θά ἀναφερθῶ σέ ἕνα μεγάλο παράδειγμα ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη. Στήν μετάνοια τοῦ Προφήτη Δαυϊδ.
῾Ο Προφήτης Δαυίδ εἶχε μεγάλη εὐλάβεια στόν Θεό. Αὐτή ἡ εὐλάβεια καί ἡ φυσική του ἀνδρεία τόν ἀνέβασαν στόν βασιλικό θρόνο. Νέος δοκιμάσθηκε μέ τό σκότωμα τοῦ λιονταριοῦ καί μέ τήν λαμπρή νίκη κατά τοῦ Γολιάθ. Διαδέχθηκε στόν θρόνο τόν πεθερό του  Σαούλ. Κατά τήν βασιλεία του νίκησε τούς ἐξωτερικούς ἐχθρούς, πῆρε μέ τό μέρος του τούς ὁπαδούς τοῦ Σαούλ καί ἔφερε εἰρήνη καί ἡσυχία σέ ὅλο τό βασίλειο. Μιά προσβολή τῶν ᾿Αμμωνιτῶν τόν ἔκαμε νά κηρύξῃ πόλεμο ἐναντίον τους. ῾Ο στρατός του πολεμοῦσε τούς ἐχθρούς. Καί αὐτός ἐνῶ καθόταν ἀργός στήν ῾Ιερουσαλήμ νικήθηκε ἀπό μιά μεγάλη προσβολή πού τοῦ ἔτυχε καί ἔπεσε σέ μεγάλη ντροπή. Βλέποντας ἀπό τό δῶμα τοῦ σπιτιοῦ του τήν Βηρσαβεέ, τήν γυναίκα τοῦ Οὐρία τοῦ Χετταίου πού λουζόταν στό περιβόλι της νικήθηκε ἀπό τόν δαίμονα τόν Μεσημβρινό, ὅπως τόν ὀνομάζει ὁ ἴδιος, τήν ἐπεθύμησε, ἔπεσε σέ μοιχεία, καί ἡ μιά ἁμαρτία ἔφερε τήν ἄλλη, ἔκαμε καί φόνο, παράγγειλε στόν ᾿Ιωάβ νά βάλῃ τόν Οὐρία στήν πρώτη γραμμή γιά νά σκοτωθεῖ. ῾Ο Δαυίδ τυφλωμένος ἀπό τό πάθος δέν σκεφτόταν τίποτα γιά ἕνα περίπου χρόνο, ὥσπου ἦρθε μπροστά του ὁ Προφήτης Νάθαν. Τοῦ ἔκανε μιά καταγγελία. Βασιλιά μου τοῦ λέει, σέ μιά πόλη ἦταν δυό ἄνθρωποι, ὁ ἕνας πλούσιος καί ὁ ἄλλος φτωχός. ῾Ο πλούσιος εἶχε πολλά πρόβατα καί ὁ φτωχός μία μόνο ἀμνάδα. Κάποτε ἦλθε φίλος στόν πλούσιο. ῾Ο πλούσιος λυπήθηκε νά σφάξῃ ἕνα πρόβατο ἀπό τά πολλά πού εἶχε καί γι αὐτό πῆρε καί ἔσφαξε τήν μοναδική ἀμνάδα τοῦ γείτονά του. Θύμωσε ὁ Δαυΐδ καί εἶπε ὅτι θάνατος ταιριάζει σ᾿ αὐτόν τόν σκληρό πλούσιο. Καί ὁ Νάθαν τοῦ εἶπε: "Αὐτός εἶσαι σύ πού πῆρες τή Βηρσαβεέ τήν μόνη γυναίκα τοῦ Οὐρία". Τότε ἄνοιξε τά μάτια του ὁ Δαυΐδ, ἀναγνώρισε τίς μεγάλες του ἁμαρτίες, ἐξωμολογήθηκε στόν Προφήτη καί ἔκλαψε πικρά μπροστά στόν Θεό. Μετανόησε. Πέρασε ὅλη τήν ζωή ἐνδυόμενος σάκκον καί ταπεινῶν ἐν νηστείᾳ τήν ζωήν του. "Σποδόν ὡσεί ἄρτον ἔφαγον, ἔλεγε, καί τό πόμα μου μετά κλαυθμοῦ ἐκίρνων".  ῎Επλενε τό κρεββάτι του μέ πικρά δάκρυα ὅλες τίς μέρες τῆς ζωῆς του. ῎Εδειξε τέτοια μετάνοια, ὥστε ἀφοῦ ἐξωμολογήθηκε στόν Προφήτη τό ἁμάρτημά του στήν συνέχεια  καί δημόσια ἐξωμολογήθηκε μέ τόν Πεντηκοστό Ψαλμό, τό ᾿Ελέησόν με ὁ Θεός, γιά νά πάρουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι παράδειγμα μετανοίας.

 Καί σήμερα ἑωρτάσαμε τήν μεγάλη μορφή τοῦ ἀσκητικοῦ-ἀναχωρητικοῦ μοναχισμοῦ, τήν ῾Αγία Μαρία τήν Αἰγυπτία.  ῾Ο βίος της εἶναι ἀπό τούς πλέον συγκινητικούς, ἀλλά καί τούς πλέον διδακτικούς, διότι προτρέπει εἰς μετάνοιαν καί κατά Χριστόν ζωήν, ἀφοῦ ἥ ἴδα ἡ ἁγία εἶναι ἕνα ζωντανό  ὑπόδειγμα μετανοίας καί ἀρετῆς. Εἶναι ἀπό τά ψυχωφελέστερα καί διδακτικώτερα κείμενα τοῦ ἁγιολογίου τῆς ᾿Εκκλησίας μας, καί γι αὐτό θά ἤθελα νά σᾶς παρακαλέσω νά διαβάσετε, ὅταν θά πᾶτε στό σπίτι σας τόν χαριτωμένο καί θαυμαστό βίο τῆς ἁγίας καί ἰδιαιτέρως ἀπό τό σημεῖο ἐκεῖνο πού τόν διηγεῖται ἡ ἴδια στόν ᾿Αββᾶ Ζωσιμᾶ στά βάθη τῆς ἐρήμου πού ἀσκήτεψε.
  Δέν εἶναι τυχαῖο πάντως πού ἡ ᾿Εκκλησία τοποθέτησε σήμερα τήν γιορτή τῆς ῾Αγίας. Εἶναι ἀκριβῶς διά νά προετοιμασθοῦμε κατάλληλα γιά νά γιορτάσουμε ἀληθινό Πάσχα, ὄχι μόνο αὐτό πού ἔρχεται, ἀλλά καί τήν κάθε ἡμέρα τῆς ζωῆς μας, νά τήν κάνουμε ἡμέρα Πασχαλινή, ἑορταστική, χαρμόσυνη, πνευματική.

῞Υστερα ἀπό αὐτά τά δυό παραδείγματα, τοῦ Δαυϊδ καί τῆς ῾Οσίας Μαρίας δέν χρειάζεται νά ποῦμε πολλά λόγια γιά τό τί ἐστί μετάνοια. ῾Απλῶς θά περιορισθοῦμε σέ μερικά ἀποφθέγματα Πατέρων γιά τό θέμα αὐτό:
῾Η μετάνοια, λένε οἱ ῞Αγιοι Πατέρες,  εἶναι ἡ συμφιλίωσις μέ τόν Θεόν Πατέρα. Εἶναι ἡ ἐπιστροφή τοῦ ἁμαρτωλοῦ καί ἀσώτου εἰς τόν πατρικόν οἶκον. Εἶναι ἡ ἄρνησις τῆς ἁμαρτωλῆς ζωῆς καί ἡ ἐπάνοδος εἰς τήν πνευματικήν κατά Θεόν ζωήν. Εἶναι, κατά τόν ῞Αγιο Δαμασκηνό, ἐπάνοδος τοῦ ἀνθρώπου ἐκ τοῦ διαβόλου εἰς τόν Θεόν πού γίνεται μέ ἄσκησι καί πόνο.
 Οἱ ἅγιοι Πατέρες δέν περιορίσθηκαν μόνο στόν ὁρισμό, μᾶς εἶπαν ἀκόμη ὅτι διά νά εἶναι πραγματική ἡ μετάνοια πρέπει νά ἔχῃ ἀποφασιστικότητα, νά ἔχῃ συντριβή καρδιᾶς, δάκρυα, ἀποστροφή ἀπό τήν ἀμαρτία, ἀγάπη πρός τό ἀγαθόν.
Τό πόσο μεγάλη σημασία δίνει ὁ Μέγας Βασίλειος στήν ἀποφασιστικότητα διά μετάνοια εἶναι τά παρακάτω λόγια του:  "Κλαῦσον πρό καιροῦ, ἵνα μή κλαύσης ἐκεῖ. Νῦν μετανόει, ὅτε ἔξεστι (τώρα μετανόησε πού μπορεῖς). Μηδέ τότε τῶν ἁμαρτιῶν μετανόει, ὅτε οὐκ ἔστι καιρός μετανοίας. ᾿Εργασώμεθα τό ἀγαθόν, ὡς ἔτι δυνάμεθα. Χρήματα ἐάν ἀπωλέσωμεν, δυνάμεθα καί αὖθις αὐτά ἐπιλαβέσθαι, καιρόν δέ ἐάν ἀπωλέσωμεν, εὑρεῖν οὐ δυνάμεθα".
Μίλησε ἀκόμη καί διά τό μέγεθος τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ: "Οὐχ οὕτως ἐραστής μανικός τῆς ἑαυτοῦ ἑρωμένης ἐρᾶ, ὡς ὁ Θεός τῆς μετανοούσης ψυχῆς. Τοιαύτη γάρ ἡ τοῦ Δεσπότου φιλανθρωπία, οὐδένα τῶν προστρεχόντων ἀποστρεφομένη, ἀλλά χεῖρα ὀρέγει"
Προσοχή ὅμως λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες, προσοχή νά μή πέσουμε σέ ἀπόγνωσι, γιατί μέγας κίνδυνος στήν πορεία τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν μετάνοια εἶναι  ἡ ἀπόγνωσις, γι αὐτό καί ὁ Μέγας Βασίλειος λέγει: "Μή ἀπογίνωσκε,μηδέ ἀφίστασο τῆς εὐχῆς, ἀλλά πρόσελθε ἁμαρτωλός ὤν, ἵνα δοξάσης σύ τόν Δεσπότην, ἵνα δῶς αὐτῷ τήν οἰκείαν φιλανθρωπίαν ἐπιδείξασθαι, ὡς ἐάν φοβηθῇς προσελθεῖν ἐνεπόδισας αὐτοῦ τήν ἀγαθότητα καί ἐκώλυσας αὐτοῦ τῆς χρηστότητος τήν δαψίλειαν"
᾿Αλλά καί ὁ ἅγιος Νεῖλος δίδει θάρρος στούς μετανοοῦντας καί λέγει: "Χριστός ὁ Βασιλεύς Θεός οὐδαμῶς ἀποστρέφεται τούς πρός αὐτόν κεχηνότας (αὐτούς πού καταφεύγουν σ᾿ αὐτόν), καί ἀπό βάθους καρδίας στενάζοντας, κἄν πολλοῖς ἁμαρτήμασιν πεφορτισμένοι τυγχάνωσιν. ᾿Αλλά καί προσίεται καί καθαρίζει τούτους  καί τῆς υἱοθεσίας δωρεῖται τό χάρισμα καί ἀρετῶν ἐργάτας ἀποφαίνει, προϊόντος τοῦ χρόνου".
 ῾Η μετάνοια εἶναι τό μόνο σωτήριο φάρμακο λέγει πάλι ὁ ῞Αγιος Νεῖλος: "Οὐδείς ἀπώλετο τῷ δραστικῷ φαρμάκῳ τῆς μετανοίας χρησάμενος".
Καί ὁ ῾Ιερός Χρυσόστομος: "Μετάνοια δέ ἐστί πρόξενος Βασιλείας οὐρανῶν καί εἴσοδος Παραδείσου καί τρυφῆς αἰωνίου ἀπόλαυσις"
Καί ὁ Κλήμης ὁ ᾿Αλεξανδρεύς: "Καλόν μέν τό μή ἁμαρτεῖν, ἀγαθόν δέ καί τούς ἁμαρτάνοντας μετανοεῖν, ὥσπερ ἅριστον τό ὑγιαίνειν ἀεί, καλόν δέ καί τό μή ἀνασφῆλαι μετά τήν νόσον".
  ῾Ο Μέγας Βασίλειος: "᾿Εκακώθημεν διά τάς ἁμαρτίας, ἰαθῶμεν διά τῆς μετανοίας. Μετάνοια δέ χωρίς νηστείας ἀργή".
Οἱ ἅγιοι Πατέρες τονίζουν ἀκόμη, ὅτι εἶναι πολύ χειιρότερο ἀπό τήν ἁμαρτία ἡ ἐμμονή στήν ἁμαρτία: "Εἰ τό ἁμαρτάνειν χαλεπόν, λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος, τό τοῖς ἁμαρτήμασιν ἐπιμένειν πόσῳ χαλεπώτερον;"
Καί ὁ Θεῖος Χρυσόστομος: "Οὐ γάρ τό πεσεῖν χαλεπόν, ἀλλά τό πεσόντα κεῖσθαι καί μή ἀνίστασθαι, ἀλλ᾿ ἐθελοκακοῦντα καί βλακεύοντα τοῖς τῆς ἀπογνώσεως λογισμοῖς, τήν τῆς προαιρέσεως ἀποκρύπτειν ἀσθένειαν".
Καί πάλιν τονίζει: "Τό ἀμαρτάνειν ἴσως ἀνθρώπινον, τό δέ ἐπιμεῖναι τοῖς αὐτοῖς, τοῦτο οὐκ ἀνθρώπινον, ἀλλ᾿ ὅλον σατανικόν".
Καί πάλιν, ὅτι ὀφείλομεν νά μετανοοῦμε ἐνόσῳ ἔχομεν καιρόν, διότι αὐτός εἶναι ὁ καιρός τῆς μετανοίας, ὁ ἄλλος τῆς κρίσεως: "Οὐκ ἔστι μετά τήν πάροδον τοῦ βίου πραγματεύσασθαι. Οὐκ ἔστιν μετά τήν τοῦ θεάτρου ἀπόλυσιν στεφανωθῆναι. Οὗτος ὁ καιρός μετανοίας, ἐκεῖνος κρίσεως. Οὗτος ὁ καιρός τῶν ἀγώνων, ἐκεῖνος τῶν στεφάνων. Οὗτος κόπου, ἐκεῖνος ἀνέσεως. Οὗτος καμάτου, ἐκεῖνος ἀνταποδόσεως".
 Καί γιά νά τά συνοψίσουμε αὐτά μέ δικά μας πτωχά λόγια λέμε πώς ἡ μετἀνοια εἶναι τό μέσο τῆς ἀναγεννήσεως καί μεταμορφώσεως τοῦ ἀνθρώπου. ῞Οτι μέ τή μετάνοια "ὁ παλαιός ἄνθρωπος" γίνεται νέος, ὁ ἄσωτος γίνεται σώφρονας, ὁ ἀπατεώνας γίνεται ἔντιμος, ὁ ψεύτης γίνεται εἰλικρινής, ὁ φιλάργυρος ἐλεήμονας, ὁ ἐκμεταλλευτής φιλάνθρωπος, γενικά ὁ κακός γίνεται καλός, γίνεται οὐρανοπολίτης, γίνεται ἔνοικος τοῦ Παραδείσου. Μέ ἄλλα λόγια ἡ μετάνοια εἶναι τό κλειδί, πού ἀνοίγει τήν πύλη τοῦ Παραδείσου, εἶναι ἡ σκάλα πού μᾶς ἀνεβάζει στόν οὐρανό, εἶναι ὁ δρόμος πού μᾶς μεταφέρει ἀπό τόν θάνατο στήν ζωή.
Θά τελειώσω μέ ἕνα ἀνέκδοτο πολύ χαρακτηριστικό. Στάλθηκαν τρεῖς ἄγγελοι στή γῆ, νά βροῦν καί νά φέρουν στόν οὐρανό τό ὡραιότερο πράγμα τῆς γῆς. ῾Ο πρῶτος βρῆκε λίγες σταγόνες ἀπό τόν ἰδρώτα μιᾶς ψυχῆς, πού μέρα νύχτα δούλευε γιά τό καλό τῆς κοινωνίας. ῾Ο δεύτερος πῆρε λίγες σταγόνες ἀπό τά δάκρυα, πού ἔχυναν ἀπό εὐγνωμοσύνη οἱ φτωχοί πίσω ἀπ'τό φέρετρο κάποιου πού ἔκανε πολλές φιλανθρωπίες. Φάνηκε πώς μέ αὐτά εὐχαριστήθηκε ὁ Θεός, μά σάν νά περίμενε κάτι ἀκόμα πιό ὡραῖο νά τοῦ φέρουν οἱ ἄγγελοί του ἀπό τή γῆ. Καί νά καταφθάνει καί ὁ τρίτος ἄγγελος. Μόλις ἔφτασε ἔγινε συναγερμός στόν οὐρανό. Χτυποῦν οἱ οὐράνιες καμπάνες. ᾿Αρχίζει ἕνα λαμπρὀ πανηγύρι στίς οὐράνιες δυνάμεις. ῎Αγγελοι καί ἀρχάγγελοι ψάλλουν γλυκά, χαίρονται χαρά μεγάλη. Μά τί ἔφερε ἀπό τή γῆ ὁ τρίτος ἄγγελος. ῎Εφερε ἕνα δάκρυ. ῏Ηταν τό δάκρυ κάποιου μεγάλου ἁμαρτωλοῦ πού μετανοοῦσε εἰλικρινά. ῞Ενα δάκρυ πού σάν τό ἔφερε ὁ ἄγγελος στόν οὐρανό, ἔγινε οὐράνιο διαμάντι πού ἔλαμψε ἀπό θεϊκό φῶς...." Χαρά γίνεται ἐνώπιον τῶν ἀγγέλων τοῦ Θεοῦ ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι" (Λουκ. 15,10).
Καί ἐπανέρχομαι στό ἐρώτημα: "᾿Εμεῖς τί θά προσφέρουμε στόν μεγάλο εὐεργέτη μας ἐν ὄψει τῆς Μεγάλης ῾Εβδομάδος καί τῆς ᾿Αναστάσεως;" Θά προσφέρουμε κάτι πολύ φτωχό πού  εἶναι, ὅμως, τό πολυτιμότερο πράγμα πάνω στή γῆ. Θά τοῦ προσφέρουμε τό δάκρυ τῆς μετανοίας.