ΘΕΜΑΤΑ ΟΜΟΛΟΓΙΑΣ – ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Ὀλίγοι καταλαβαίνουν σήμερον τούς ὅρους «ΟΜΟΛΟΓΙΑ – ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ», καί ἀπό ἐκείνους πού τούς καταλαβαίνουν, ὀλίγοι εἶναι ἐκεῖνοι πού τούς βιώνουν. Οἱ Ὀρθόδοξοι, ὅμως πρέπει νά ἔχουν γνῶσιν, ἀλλά καί «ἐμπειρίαν» ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ, ἤτοι νά γνωρίζουν τί πιστεύουν, νά εἶναι ὁμολογηταί, καί νά μήν ἀφίστανται ποτέ τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ μόνη Κιβωτός σωτηρίας. Διά νά γνωρίσουμε τά σωτηριολογικά μηνύματα πού περικλείουν αὐτοί οἱ ὅροι πρέπει νά ἀνατρέξουμε στούς Πατέρας, πού ἀσχολήθηκαν μέ αὐτό τό θέμα, ὅπως τόν ἱερό Χρυσόστομο. Εὑρήκαμεν πολύ σημαντικό διά τό θέμα μας, ἕνα κείμενον τοῦ Καιθηγητοῦ Παν/μίου Στυλιανοῦ Παπαδόπουλου, τό ὁποῖον παραθέτομεν, καί πρῶτα ὁ Θεός θά ἐπανέλθωμεν. Εἶναι, ἄλλωστε, ἕνα πάντοτε ἐπίκαιρο θέμα:

Η ΕΝΟΤΗΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΕΝ ΤΗ ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΑΥΤΗΣ

Η Εκκλησία, εφόσον είναι σώμα Χριστού, που σκοπό έχει την σωτηρία των ανθρώπων, δεν κινδυνεύει να αφανιστεί, να καταποντιστεί (PG 52,429), να χαθεί. Άρχοντες θρησκευτικοί, λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, άλλοτε και τώρα, φορείς της κοσμικής εξουσίας, αιρετικοί και οι ίδιοι οι δαίμονες «επολέμησαν την Εκκλησίαν», η οποία όχι μόνο δεν νικήθηκε αλλ' «υπέρ τους ουρανούς αναβέβηκε» (PG 52, 397-8).
Παρά ταύτα κινδυνεύει συνεχώς η ενότητα της Εκκλησίας, ενώ το γεγονός του Σώματος του Χριστού, η Εκκλησία δηλαδή, σημαίνει και αποτελεί ενότητα πραγματική, «... Εκκλησίαν δε Θεού καλεί (= ο Παύλος), δεικνύς ότι ηνώσθαι αυτήν χρη. Ει γαρ Θεού εστίν, ήνωται και μία εστίν, ουκ εν Κορίνθω μόνον αλλά και εν πάση τη οικουμένη. Το γαρ της Εκκλησίας όνομα ου χωρισμού, αλλά ενώσεώς εστι, και συμφωνίας όνομα. ...Ει δε ο τόπος χωρίζει (=τους πιστούς), αλλ' ο Κύριος αυτούς συνάπτει κοινός ων» (Εις Α' Κορ., Ομιλ. Α' 1: PG 61,13), που συντελείται με την συμμετοχή τελικά όλων στην ίδια θεία Ευχαριστία, στο γεγονός δηλαδή ότι, μετέχοντες στον ίδιο «άρτο», «ενούμεθα» όλοι σ' ένα σώμα, το σώμα του Χριστού (PG 61,200). Ενώ πρέπει όλα τα μέλη των κατά τόπους Εκκλησιών, από τις Ινδίες π.χ. μέχρι την Ρώμη (PG 59, 361-2), να αισθάνονται «εν σώμα και πνεύμα» και ότι έχουν την ίδια πίστη, συχνά εμφανίζονται διαιρέσεις και κακοδοξίες, που διασπούν την αληθινή ενότητα. Η θεία χάρη υπάρχει μόνον όταν και όπου όλοι στηρίζονται στο αυτό «θεμέλιο», στην αυτή πίστη (PG 61,72), δ- ταν «δειχθώμεν πάντες μίαν πίστιν έχοντες» (PG 62,83). Η εμπειρία των σχισμάτων και των κακοδοξιών του Χρυσ. ήταν τόσο πικρή, ώστε νά υποστηρίζει οτι η διαίρεση της Εκκλησίας είναι τόσο μεγάλη αμαρτία, που δεν μπορεί ούτε «μαρτυρίου αίμα» να εξαλείψει (PG 62,85).
Με αυτές τις επισημάνσεις του Χρυσοστόμου κατανοεί κανείς ευχερέστερα τον τρόπο, με τον οποίο κατανοεί ο ιερός άνδρας τους λόγους του Κυρίου στον απόστολο Πέτρο, που αυθόρμητα ομολόγησε και γρήγορα μετανόησε για την άρνηση του Κυρίου: «...συ ει Πέτρος και επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν», ... καί «δώσω σοι τας κλεις της βασιλείας...» (Ματθ. 16,18) και «Σίμων Ιωνά αγαπάς με πλείον τούτων; λέγει αυτώ. ναι, Κύριε, συ οίδας ότι φιλώ σε. λέγει (=ο Κύριος) αυτώ (=τω Πέτρω). βόσκε τα αρνία μου...» (Ιωάν. 21,15 καί 16-17).

Η ΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΩΣ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ο Κύριος είπε, στον Πέτρο απευθυνόμενος, ότι θα οικοδομήσει την Εκκλησία «επί ταύτη τη πέτρα.» όταν ο Πέτρος ομολόγησε, ότι ο Χριστός είναι «ο Χριστός ο Υιός του Θεού του ζώντος» (Ματθ. 16,16). Ο Χρυσ. επιμένει κι επαναλαμβάνει συχνά ότι η οικοδόμηση-θεμελίωση της Εκκλησίας γίνεται στην ομολογία της ορθής πίστεως, «επί ταύτη τη πέτρα» που εξασφαλίζει την ενότητα και στην περίπτωση εδώ εκφράζεται από τον Πέτρο. «Ο γαρ την Εκκλησίαν επί τη ομολογία αυτού (=του Πέτρου) οικοδομήσας κaι ούτω τειχίσας αυτήν, ως μυρίους κινδύνους κaι θανάτους αυτής μη περιγενέσθαι, ο των ουρανών αυτώ τας κλεις δεδωκώς και τοσαύτης εξουσίας ποιήσας κύριον...» (Εις Ματθ., Ομιλ. ΠΒ' 3: PG 58,741). «...Την δε Εκκλησίαν έφησεν επί την ομολογίαν οικοδομήσειν την εκείνου... (Εις Ιωάν., Ομιλ. ΚΑ' 1: PG 59,128).
Δεν είναι ο Πέτρος ο θεμέλιος επί του οποίου στηρίζεται και οικοδομείται η Εκκλησία, θεμέλιος ειναι η ορθή πίστη και αποδοχή της, η ομολογία. Δεν γίνεται δηλαδή ο Πέτρος θεμέλιος ένεκα της ομολογίας του, αλλά θεμέλιος είναι η ίδια η ομολογία. «Τω γουν Πέτρω ειπών "μακάριος ει, Σίμων Βαρ Ιωνά" κaι επαγγειλάμενος τα θεμέλια της Εκκλησίας επί της ομολογίας αυτού καταθήσεσθαι» (Είς Γαλ., Ομιλ. Α' 1: PG 61,611).
Κατά τον ιερό Χρυσ. γνώριζε ο Κύριος τον αυθόρμητο χαρακτήρα του Πέτρου και την άρνηση που θ' ακολουθούσε. Γι' αυτό στερεώνει με την υπόσχεση αυτή το «φρόνημά» του και τον καθιστά ποιμένα προς γνώσιν όλων όσων θα πληροφορηθούν την άρνησή του και ίσως θ' αμφιβάλλουν στο μέλλον για την αποστολή του. Ακόμη ο Κύριος «ανάγει» με τους λόγους αυτούς τον Πέτρο σε «υψηλήν έννοιαν», αποκαλύπτοντας ότι είναι Υιός του Θεού. "Συ ει Πέτρος και επί ταύτη τη πέτρα οικοδομήσω μου την Εκκλησίαν". τουτέστι, τη πίστει της ομολογίας. Εντεύθεν δείκνυσι πολλούς μέλλοντας ήδη πιστεύειν και ανίστησιν αυτού το φρόνημα και ποιμένα ποιεί... Είδες πώς και αυτός (ο Χριστός) ανάγει τον Πέτρον εις υψηλήν την περί αυτού έννοιαν και εαυτόν αποκαλύπτει και δείκνυσιν Υιόν όντα του Θεού διά των υποσχέσεων των δύο τούτων» (Εις Ματθ. Ομιλ. ΝΔ' 2: PG 58,534).
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ «ΠΝ. ΘΗΣΑΥΡ.» Θά προσθέσωμεν καί μίαν ἰδικήν μας διατύπωσιν ἐπί τοῦ θέματος «ΟΜΟΛΟΓΙΑ – ΕΚΚΛΗΣΙΟΛΟΓΙΑ», τήν ὁποίαν δέν ἐπαύσαμεν νά διακηρύσσωμεν πρός τούς ἐν Χριστῶ ἀδελφούς καί Πατέρας. Μόνον ὅσοι ἀποδέχονται καί φυλάσσουν τήν καθαράν καί γνησίαν Ὁμολογίαν τῆς Πίστεως εἶναι γνήσια μέλη τῆς ‘Εκκλησίας. Καί μόνον ὅσοι παραμένουν μέχρι τέλους γνήσια μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί ὁμολογοῦν τήν Πίστιν των σώζονται, διότι «ἕξω (καί μακράν) τῆς (γνησίας Ὀρθοδόξου) ‘Εκκλησίας, οὐκ ἔστι σωτηρία».