ΠΟΛΛΟΙ ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ
Ο Ιερός Χρυσόστομος λέγει ότι «είναι πολλοί οι δρόμοι της Μετανοίας», για να γίνει εύκολη η σωτηρία μας. Η πρώτη οδός μετανοίας είναι η ομολογία των αμαρτιών μας. Καταδικάζεις μόνος σου τον εαυτό σου και ο Θεός σε απαλλάσσει από το βάρος της αμαρτίας. Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέγει ότι: όταν ο Θεός μετά την αμαρτία των Πρωτοπλάστων είπε στον Αδάμ «Αδάμ πού είσαι;» με το λόγο αυτό ζητούσε να ομολογήσει την αμαρτία, για να τον συγχωρήσει. Κατά τον Ιερό Χρυσόστομο την ομολογία των αμαρτιών μας δεν την επιζητεί ο Θεός, επειδή δεν τη γνωρίζει, διότι-Αυτός τα γνωρίζει όλα πριν ακόμα γίνουν, αλλά επειδή θέλει: α) να κατανοήσουμε τα σφάλματα μας β) συγχρόνως να επιδείξουμε προς αυτόν την ευγνωμοσύνη μας. Δεύτερη οδός μετανοίας είναι το πένθος για τις αμαρτίες μας, «αμάρτησες; πένθησε και εξαλείφεις την αμαρτία» Τρίτη οδός Μετανοίας είναι η Ταπεινοφροσύνη «δείξε Ταπεινοφροσύνη και εξάλειψε το πλήθος των αμαρτιών». Και ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος γράφει: ο μετανοών «μακαρίζει κάθε άνθρωπο ωσάν να είναι ένας άγγελος»και μόνο τον εαυτό του ξεχωρίζει από όλους τους ανθρώπους και τον θεωρεί αμαρτωλό. Η ταπεινοφροσύνη αρκεί και μόνη της «για να εξιλεώσει το Θεό, και αυτό το φανέρωσε ο Τελώνης, διότι κατέβηκε από το ναό δικαιωμένος από το Θεό». Η ταπεινοφροσύνη τοποθέτησε τον Τελώνη μπροστά από το Φαρισαίο, «και εισήγαγε το ληστή στον Παράδεισο πριν από τους Αποστόλους». Τέταρτη οδός Μετανοίας, η ελεημοσύνη. Η βασίλισσα των αρετών, η οποία ανεβάζει άμεσα τους ανθρώπους στις αψίδες των ουρανών. Δώσε στο φτωχό, «ώστε και αν ακόμη σιωπάς, αμέτρητα στόματα να απολογούνται για σένα, με την εκεί παρουσία της ελεημοσύνης και τη συνηγορία της. Η ελεημοσύνη είναι λύτρωση της ψυχής». Οποιαδήποτε αμαρτία είναι κατώτερη από την ελεημοσύνη. Αυτή είναι κατάλληλο φάρμακο για κάθε τραύμα. Γι΄αυτό στον Κορνήλιο που έδειξε ειλικρινή μετάνοια, η ελεημοσύνη έγινε τα φτερά της ευσέβειας. Διότι λέγει: «Αι ελεημοσύναι σου και αι προσευχαί σου ανέβησαν εις τον ουρανό. Αν η μετάνοια δεν είχε ως φτερά την ελεημοσύνη, δε θα ανέβαινε στον ουρανό». Εμπορία και πραγματεία είναι ο ουρανός και εμείς αδιαφορούμε. Δώσε ψωμί και πάρε Παράδεισο. Δώσε φθαρτά και πάρε άφθαρτα. Πέμπτη οδός Μετανοίας η Προσευχή. Να προσεύχεστε κάθε ώρα και μη λιποψυχήσεις προσευχόμενος, ούτε να ζητάς με αδιαφορία τη φιλανθρωπία του Θεού και να είσαι σίγουρος ότι δέν θα αποστραφεί την επιμονή σου, αλλά θα συγχωρήσει τις αμαρτίες σου». Στην παραβολή των οφειλετών των μυρίων ταλάντων αναφέρεται ότι, όταν ο Κύριος του έδωσε εντολή να πωληθεί ο ίδιος και η γυναίκα του και τα παιδιά του, για να αποδοθεί το χρέος , εκείνος «έπεσε στα πόδια του κυρίου του και τον παρακαλούσε λέγοντας, δείξε μου μακροθυμία και θα τα επιστρέψω όλα». Ο Ιερός Χρυσόστομος σχολιάζοντας την πράξη αυτή του οφειλέτου λέγει: «Ας ακούσουμε όσοι αδιαφορούμε για την προσευχή, πόση είναι η δύναμη των παρακλήσεων. Ο οφειλέτης αυτός δεν επέδειξε νηστεία, ούτε ακτημοσύνη, ούτε τίποτε άλλο από τα παρόμοια, αλλά παρ' όλον που ήταν στερημένος και γυμνός από κάθε αρετή, μόνον επειδή παρακάλεσε τον Κύριο του, κατόρθωσε να τον παρακινήσει σε ευσπλαχνία. Δεν έχεις παρρησία; Γι'αυτό πλησίασε, για να αποκτήσεις παρρησία. Έκτη οδός Μετανοίας τα δάκρυα. Την θεωρεί και αυτή ο Ιερός Χρυσόστομος «πάρα πολύ εύκολη». Μικρό κόπο θέλει από εσένα, και Εκείνος σου δίνει τα μεγάλα. Αφορμή θέλει από εσένα ,για να σου δώσει θησαυρό σωτηρίας. Χύσε δάκρυα και ο Χριστός σου δίνει τη συγχώρεση. Ο αβάς Ισαάκ γράφει «όταν φθάσεις στο χώρο των δακρύων, γνώριζε ότι η διάνοια σου εξήλθε από το στάδιο του κόσμου τούτου και άρχισε την πορεία του καινού αιώνος». Τότε οι οφθαλμοί του δακρύεντος «γίνονται σαν πηγές ύδατος. Μετά από αυτά εισέρχεται στην ειρήνη των λογισμών και από την ειρηνική κατάσταση αρχίζει ο νους και θεωρεί τα μυστήρια. Τότε το Άγιο Πνεύμα αρχίζει και του αποκαλύπτει τα ουράνια και ο Θεός κατοικεί σ' αυτόν». Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει τα δάκρυα ως μαργαριτάρια