(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΙΣ: ῎Ετος 18ον   Τόμος 11ος      Τεῦχος  518   Αὔγουστος 2003)

᾿Εποικοδομητικά Διάφορα

Περί τοῦ πῶς πρέπει νά φυλάττωμεν τόν ἑαυτόν μας

ἀπό τήν πολυπραγμοσύνην καί περιέργειαν

῞Οπως εἴπαμε, εἶναι ἀνάγκη νά φυλάττωμεν τόν νοῦ μας ἀπό τήν ἀγνωσίαν. Παρομοίως, ὅμως, εἶναι ἀνάγκη νά φυλάττωμεν τό νοῦ μας καί ἀπό τήν πολυπραγμοσύνην, πού εἶναι τό ἀντίθετο τῆς ἀγνωσίας. Διότι ἀφοῦ γεμίσωμεν τόν νοῦ μας ἀπό πολλούς μάταιους καί ἄτακτους καί βλαβερούς λογισμούς, τόν κάμνομεν ἀδύνατον, καί δέν μπορεῖ νά καταλάβει ἐκεῖνο πού πρέπει καί τό ὁποῖο μᾶς ὁδηγεῖ στήν ἀληθινή ἀπονέκρωσίν μας (ἀπό τά πάθη) καί μᾶς φέρνει στήν κατά Χριστόν τελειότητα καί τήν ἐν Χριστῷ ζωήν. Διά τοῦτο πρέπει νά εἴμεθα σάν ἀποθαμένοι στήν ἔρευνα τῶν ἐπίγειων πραγμάτων. Τά ὁποῖα ἄν καί εἶναι συγκεχωρημένα, ὅμως δέν εἶναι ἀναγκαῖα. Καί ἀφοῦ συγκεκτρώνης, ὅσον μπορεῖς, τό νοῦ σου μέσα στόν ἐαυτό σου, κάμνε τόν ἀμαθῆ καί ἀνήξερο σέ ὅλα τά πράγματα τοῦ Κόσμου.

Τά μηνύματα, οἱ καινούργιες εἰδήσεις, (τά "νέα", ὅπως λέμε σήμερα) καί ὅλες οἱ μεταβολές καί ἀλλαγές, μικρές καί μεγάλες, πού συμβαίνουν στόν κόσμο καί στά διάφορα μέρη τῆς γῆς, ἄς εἶναι σέ σένα ἔτσι σάν νά μή συμβαίνει τίποτα . ᾿Αλλά καί ἄν σοῦ τά λένε οἱ ἄλλοι, ἐσύ νά ἐναντιώνεσαι, νά μή τά δέχεσαι, διῶξε τα μακρυά ἀπό τήν καρδιά σου καί ἀπό τήν φαντασία σου. ῎Ας εἶσαι προσεκτικός ἐραστής (νά ἔχης σφοδρή ἀγάπη καί πόθο) στό νά καταλάβης τά πνευματικά καί τά οὐράνια, καί νά μή ἐπιθυμῆς νά μάθης ἄλλο μάθημα σ᾿ αὐτό τόν κόσμο, παρά τό μάθημα τοῦ ᾿Εσταυρωμένου καί τήν ζωήν Του, καί διά τόν θάνατον καί νά γνωρίζης τί ζητεῖ ἀπό σένα ὁ ᾿Εσταυρωμένος Χριστός. Καί τότε βέβαια θά εὐαρεστήσης πολύ εἰς τόν Θεό, ὁ ῾Οποῖος ἔχει γιά πολύ ἐκλεκτούς ἐκείνους πού τόν ἀγαποῦν, καί σπουδάζουν νά κάμνουν τό θέλημά Του.

᾿Επειδή, κάθε ἄλλο ζήτημα καί ἔρευνα, φέρνει τήν φιλαυτία καί τήν ὑπερηφάνεια, τά δεσμά καί τίς παγίδες τοῦ διαβόλου, ὁ ὁποῖος σάν πανοῦργος, ὅπου εἶναι, βλέποντας ὅτι ἠ θέλησις ἐκείνων πού προσέχουν στήν Πνευματική ζωή εἶναι δυνατή καί ἰσχυρή, γυρεύει νά νικήση τόν νοῦν τους μέ τήν περιέργεια τῶν κοσμικῶν πραγμάτων, διά νά κυριεύση μέ αὐτόν τόν τρόπο καί τό ἔνα καί τό ἄλλο. Γι᾿ αὐτό συνηθίζει νά δίνῃ σέ αὐτούς νοήματα τάχα ὑψηλά, λεπτά καί περίεργα, καί μάλιστα εἰς τούς ὀξεῖς  εἰς τόν νοῦν καί εἰς ἐκείνους οἱ ὀποῖοι εἶναι εὔκολο νά ὑψηλοφρονήσουν.

Διότι,  αὐτοί κρατούμενοι ἀπό τήν ἠδονήν (εὐχαρίστησιν) καί συνομιλίαν ἐκείνων τῶν ὑψηλῶν νοημάτων, εἰς τά ὁποῖα νομίζουν ψευδῶς ὅτι ἀπολαμβάνουν τόν Θεόν, λησμονοῦν νά καθαρίσουν τήν καρδιά τους ἀπό τά πάθη, καί νά προσέχουν στήν ταπεινή γνῶσι τοῦ ἑαυτοῦ τους καί εἰς τήν ἀληθινήν ἀπονέκρωσιν. Καί ἔτσι δένονται μέ τόν δεσμόν τῆς ὑπερηφανείας, γίνονται εἴδωλον τοῦ ἰδίου των νοός. Καί ἀκολούθως χωρίς νά τό αἰσθανθοῦν, καταντοῦν νά λογιάσουν πῶς δέν ἔχουν χρείαν πλέον ἀπό τήν συμβουλήν καί τήν νουθεσίαν τῶν ἄλλων. Καί αὐτό ἐπειδή συνήθισαν σέ κάθε τους χρεία νά προστρέχουν στό εἴδωλον τῆς δικῆς των κρίσεως, πράγμα πού εἶναι πολύ ἐπικίνδυνον καί πολύ δύσκολο νά γιατρευθῇ. Καθόσον ἡ ὑπερηφάνεια τοῦ νοῦ, εἶναι πλέον κινδυνωδεστέρα, παρά ἡ τῆς θελήσεως.

᾿Επειδή ἡ μέν ὑπερηφάνεια τῆς θελήσεως, μέ τό νά εἶναι φανερή εἰς τόν νοῦν, εὔκολα μπορεῖ γιατρευθῇ ἀπό αὐτόν (τόν νοῦν). ῾Ο δέ νοῦς ὅταν ἔχει σταθεράν τήν ὑπόληψιν (ἔμμονον γνώμην), ὅτι ἡ κρίσις του εἶναι καλυτέρα ἀπό τῶν ἄλλων, ἀπό ποιόν θά μπορέσει νά γιατρευθῇ. Καί πῶς νά ὑποταχθῇ στήν κρίσιν τῶν ἄλλων, ὅταν τῶν ἄλλων τήν κρίσιν δέν τήν ἔχει τόσον καλή, ὅσον τήν ἰδικήν του; ῎Αν ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς, δηλαδή ὁ νοῦς, μέ τόν ὁποῖον ὀ ἄνθρωπος θά μποροῦσε νά καθαρίση τήν ὐπερηφάνεια τῆς θελήσεως, εἶναι ὁ ἴδιος ἀσθενής, τυφλός καί γεμάτος ἀπό ὑπερηφάνεια ποιός μπορεῖ ἔπειτα τόν γιατρέψῃ; Καί ἄν τό φῶς εἶναι σκότος, καί ὀ κανών σφάλῃ, πῶς θέλει φωτίσει ἤ διορθώσει τά ἄλλα;

Διά τοῦτο πρέπει νά ἀντισταθῇς σ᾿ αὐτήν τήν ὑπερηφάνεια τοῦ νοῦ σου , προτοῦ νά περάση μέσα στόν μυελό τῶν κοκάλλων σου, καί ἀντιστεκόμενος βάλε χαλινάρι στήν ὀξύτητα τοῦ νοῦ σου καί ὑπόταξε τήν γνώμη τήν δική σου στήν γνώμη τῶν ἄλλων. Καί γῖνε μωρός (ἀνόητος) διά τήν ἀγάπην τοῦ Χριστοῦ καί θά εἶσαι σοφώτερος ἀπό τόν Σολομῶντα. "Εἴ τις δοκεῖ σοφός εἶναι ἐν ἡμῖν ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, μωρός γενέσθω, ἵνα γένηται σοφός" (Κορινθ. γ, 10).

(᾿Από τόν "᾿Αόρατο Πόλεμο"(Μέρος α. Κεφάλαιον Θ)

ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΜΑΞΙΜΟΝ

῾Ο ἅγιος Μάξιμος δέν ἐπειχειρεῖ νά μνημονεύση καί ἀριθμήση πάσας τάς ἀρετάς. Οὗτος δεικνύει, ὅτι πᾶσαι αἱ ἀρεταί, ὅπως καί τά πάθη, χωρίζονται κυρίως εἰς τάς σωματικάς καί εἰς τάς ψυχικάς τοιαύτας· καί "σωματικαί μέν εἰσί, οἷον νηστεία, ἀγρπνία, χαμευνία, διακονία, ἐργόχειρον πρός τό μή ἐπιβαρῆσαι τινά, ἤ πρός μετάδοσιν καί τά ἑξῆς. Ψυχικαί δέν εἰσίν, οἷον ἀγάπη, μακροθυμία, πραότης, ἐγκράτεια, προσευχή καί τά ἑξῆς" Περί ἀγάπης Β'57, ΠΗ 90, 1004 Α). Μεαξύ τῶν σωματικῶν καί τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν ὑπάρχει στενός δεσμός συγγενείας, ἔστω καί ἄν φαίνωνται ἀνεξάρτητ οι ἀπ᾿ ἀλλήλων. Διότι αἱ "σωματικαί ἀρεταί" οὐδέν ἄλλο εἶναι εἰ μή ἡ ἐξωτερική ἄσκησις, ἡ ἀποτελοῦσα ἔκφρασιν καί στήριγμα τῶν ψυχικῶν ἀρετῶν. 

Κατά τόν ἅγιον Μάξιμον ἡ ταπείνωσις εἶναι ἡ "ὑπόστασις" πασῶν τῶν ἀρετῶν, σωματικῶν καί ψυχικῶν. Αὐτή εἶναι τό εὐαγγελικόν ἅλας τό διαφυλάττον τάς ἄρετάς ἀπό πάσης ἀλλοιώσεως. ῎Ανευ τῆς ταπεινώσεως πᾶσαι αἱ ἄλλαι ἀρεταί ἀποτελοῦν ματαίους κόπους, διότι δέν κατακτοῦν τόν σκοπόν καί δέν εὐαρεστοῦν τῷ Θεῷ. Διά τοῦτο λέγει ὀ ἅγιος Πατήρ "῾Υπόστασις μέν πλούτου, χρυσός· ἀρετῆς δέ ταπείνωσις. ῾Ως οὖν ὁ χρυσοῦ ἀπορῶν πένης ἐστί, κἄν μή τοῖς ἔξωθεν φαίνηται· οὕτω ταπεινώσεως ἄνευ, ἐνάρετος οὐκ ἔσται ὁ ἀγωνιζόμενος" (῞Ετερα κεφάλαι 39, ΠΗ 90, 1409 Β) Αἱ ἀρεταί, ἐμποτιζόμεναι διά τῆς ταπεινώσεως, ἔχουν χαρισματικάς καί σωτηριώδεις ἐνεργείας.  (῾Ιερομονάχου ᾿Αρτεμίου Ράντοβλιεβιτς. Τό Μυστήριον τῆς σωτηρίας κατά τόν ῞Αγιον Μαξιμον τόν ῾Ομολογητήν. ᾿Εναίσιμος ἐπί δικτατορίᾳ διατριβή, ᾿Αθῆναι 1975)

ΤΟ "ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ" ΤΗΣ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗΣ

Ταπεινοφροσύνη δέν εἶναι ὁ ἀφελής τρόπος μέ τόν ὁποῖο προσπαθοῦμε νά φανταζώμαστε ὅτι εἴμαστε οἱ χειρότεροι ὅλων  καί νά πείσουμε ὅλους τούς ἄλλους ὅτι ἔχουμε γνῶσι αὐτοῦ πού εἴμαστε. Ταπεινοφροσύνη εἶναι νά εἶναι κανείς ὅπως ἡ γῆ πού πατᾶμε.... ῾Η γῆ βρίσκεται πάντα στήν θέση της, καί εἴμαστε σίγουροι ὅτι εἶναι ἔτσι, ποτέ δέν τήν ἀναλογιζώμαστε, ὅλοι μας τήν πατᾶμε καί ρίχνουμε πάνω της ὅ,τι ἄχρηστο ἔχουμε. Βρίσκεται πάντα ἐκεῖ, σιωπηλή. δέχεται τό κάθε τι καί κατά ἕνα θαυμαστό τρόπο, δημιουργεῖ ἀπό ὅλα αὐτά τά ἄχρηστα νέο πλοῦτο, παρά τήν ἀποσύνθεσι, μετατρέποντας μάλιστα αὐτά τά προἱόντα τῆς ἀποσυνθέσεως σέ δύναμι ζωῆς καί σέ νέες δυνατότητες δημιουργίας. Εἶναι ἐκτεθειμένη στόν λαμπρό ἥλιο καί τήν βροχή, ἕτοιμη νά δεχθῇ κάθε σπόρο πού θά σπείρουμε  καί ἱκανή νά ἀποδώση τριακονταπλάσια, ἐξηκονταπλάσια ἤ ἑκατονταπλάσια ἀπό κάθε σπόρο...

῎Ετσι πρέπει νά μάθουμε νά εἴμαστε καί μεῖς: ᾿Εγκαταλελειμένοι, παραδομένοι, ἔτοιμοι νά δεχθοῦμε τό κάθε τι ἀπό τούς ἀνθρώπους, τό κάθε τι ἀπό τόν Θεό. Καί ὅταν ἀκόμη οἱ ἄνθρωποι μᾶς ἐγκαταλείπουν καί ... ἀργοπεθαίνουμε καί μᾶς παραπετᾶνε σάν ἄχρηστους, τότε ὁ Θεός ἀνατέλλει τόν ἥλιο Του, μᾶς χαρίζει τήν βροχή του αί μετά ἀπό λίγο ἐμεῖς "καρποφοροῦμε". Μπορεῖ νά μή μποροῦμε νά κινηθοῦμε πρός τόν Θεό, ἀλλά ᾿Εκεῖνος ἔρχεται σέ μᾶς, γιά νά βασιλεύση μέσα μας αἰώνια.

(Post a new comment)