kirykos: Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ

Ο ΑΓΙΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΣ Ο ΝΕΟΣ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗΣ

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΜΑΤΘΑΙΟΥ; "ΚΡΑΤΗΣΑΤΕ ΥΨΗΛΑ ΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ ΚΑΙ ΘΥΣΙΑΣΘΗΤΕ ΥΠΕΡ ΑΥΤΗΣ"

Ἡ προσωπικότητα καί τό ἔργον τοῦ ἀοιδίμου Ἱεράρχου Ματθαίου (+14.5.1950), ὅπως τά σκιαγράφησε κατά τήν ἐξόδιον ἀκολουθίαν τότε Πρωτοσύγκελός του, ἤδη ἀείμνηστος Πρωθιερεύς π. Εὐγένιος Τόμπρος

"… Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Ἐκκλησίας τῶν Γ.Ο.Χ. Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος ΜΑΤΘΑΙΟΣ δέν ἦτο οὔτε ἐκ τῶν συνήθων ἀνδρῶν οὔτε ἐκ τῶν συνήθων Κληρικῶν. Τό ὄνομα αὐτοῦ ἐτίμα ὄχι μόνον τόν Ἀρχιεπισκοπικόν θρόνον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά καί τόν Κλῆρον σύμπαντα τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξου τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας, τήν δέ ἀλήθειαν ταύτην ἀνομολογοῦν καί οἱ ἐγγύς καί οἱ μακράν. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ΜΑΤΘΑΙΟΣ ἀφοῦ ἔμαθε τά πρῶτα γράμματα παρά τοῦ Ἱερέως πατρός του καί ἐδιδάχθη παρά τῆς εὐσεβοῦς μητρός του τήν εὐσέβειαν τῆς Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Πίστεως, ἀνεχώρησεν εἰς νεαράν ἡλικίαν δι' Ἅγιον Ὄρος, ὅπου παρέμεινεν ἐπί 45 συνεχῆ ἔτη. Μετά ταῦτα μετέβη εἰς τήν Ἁγίαν πόλιν Ἱερουσαλήμ, ὅπου ἀφοῦ ἀπεφοίτησεν ἀπό τήν Θεολογικήν Σχολήν τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ περιῆλθεν ὅλα τά προσκυνήματα τῆς Παλαιστίνης, καί πρό πάντων τάς Ἱεράς Μονάς καί ἡσυχαστήρια αὐτῆς. Ἐφημέρευσε ἐπί τι χρονικόν διάστημα εἰς τόν Πανάγιον Τάφον, ὁπότε ἀνεχώρησεν εἰς προσκύνησιν τοῦ Θεοβαδίστου Ὄρους Σινᾶ. Μετά ταῦτα ἀπεστάλη ὡς Πνευματικός εἰς τήν τότε Ὀρθόδοξον Ἑλληνικήν Κοινότητα Σμύρνης, ἀπ' ὅπου ἀνεχώρησε διά τήν βασιλεύουσαν πόλιν Κωνσταντινούπολιν, ἐπιστρέψας καί πάλιν εἰς Ἅγιον Ὄρος.
Εἰς Ἅγιον Ὄρος καί ἰδίως εἰς Σιμωνόπετραν ἠσκήτευσεν ἐπί πολλά ἔτη σκληρότατα καί ὑπερανθρώπως καί οὔτε νύκτα οὔτε ἡμέραν σχεδόν ἀνεπαύετο, καθώς μαρτυροῦν τά λείψανα τοῦ ἀσκητηρίου του, οἱ δύο πέρονες οἴτινες εἶναι βυθισμένοι εἰς τάς πέτρας, καί εἰς τάς προεξοχάς τῶν ὁποίων ἔθετε τάς ἁγίας του χεῖρας καί ἀνεπαύετο ὀλίγον ἴνα μή παραλύση τελείως τό σῶμα Του ἀπό τήν ὑπερβολικήν ταύτην ἄσκησιν.
Εἰς Ἅγιον Ὄρος εὑρισκόμενος ἐπεσκέφθη πάντα τά κοινόβια, τά κελλία, τά ἀσκητήρια, εἶδε τήν πολιτείαν τῶν κοινοβιατῶν, τόν βίον τῶν ἰδιορρύθμων, τήν ζωήν τῶν ἐρημιτῶν. Εἶδε πῶς νηστεύουν, πῶς ἀγρυπνοῦσι, πῶς προσεύχονται, πῶς ἀποκτοῦν τῶν ἀρετῶν τό πολύτιμον μύρον, ἐθαύμασε τήν ζωήν τῶν καλῶν Μοναχῶν οἴτινες ζοῦν εἰς ἐκεῖνο τό Ὄρος, καί ἐσύναξεν ὡσάν ἡ ἐργατική μέλισσα τά ἄνθη τῆς ἀρετῆς των, καί ἐξέλεξεν ὅλους τούς κανόνας καί τάς τάξεις τοῦ μοναδικοῦ βίου καί ἔπειτα ἀπεφάσισε νά μετέλθη τήν ζωήν ἥν μετέρχονται ἐκεῖνοι, εἰς τήν ἔρημον, ὅπου καί ἄν εὑρεθῆ. Καί ὄντως, ὅταν μετά ταῦτα ἀπεστάλη κοινῆ ἀποφάσει τοῦ Ἱεροῦ Μοναστηρίου Σίμωνος Πέτρας, κατά τό ἔτος 1917 εἰς τό ἐν Ἀθήναις μετόχιον αὐτοῦ τῆς Ἀναλήψεως ἐν Παγκρατίω, ἡ ζωή Του καί ἐδῶ μέσα εἰς τόν κόσμον ἦτο ἀσκητική.
Ἐν Ἀθήναις εὑρισκόμενος μέ τήν ἰσάγγελον πολιτείαν του ἠλέκτρισε τούς πιστούς, οἴτινες προσήρχοντο πρός Αὐτόν μετά πίστεως καί κατανύξεως, ἐξομολογούμενοι καί θεραπευόμενοι ἀπό πᾶσαν νόσον καί πᾶσαν μαλακίαν, ἀπολαμβάνοντες οὕτω, μεγίστης ψυχικῆς ὠφελείας. Οὔτω ἐντός ὀλίγου διαστήματος μέ τάς προσφοράς τῶν πιστῶν ἀνωκοδόμησε καί ἐξωράϊσε λαμπρῶς τόν Ναόν τῆς Ἀναλήψεως, καί συνεπλήρωσε πάντα τά ἐν αὐτῶ μέχρι σήμερον εὑρισκόμενα.
Κατόπιν ἀφοῦ καί πάλιν ἐκλήθη εἰς Ἅγιον Ὄρος, ἐπέστρεψεν εἰς Ἀθήνας ἕν ἔτος ἀργότεραν μετά τήν εἰσαγωγήν τοῦ παπικοῦ ἑορτολογίου ὅπου εἰργάσθη ἐπί μίαν ὁλόκληρον 25ετίαν ὡς καλός στρατιώτης εἰς τήν πρώτην γραμμήν τοῦ Ἱεροῦ ἡμῶν ἀγῶνος, σθεναρώτατα, ἐναντίον τοῦ ἐπαράτου αὐτοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Σχίσματος. Οἱ κόποι καί μόχθοι του, οἱ ἀγῶνες καί αἱ φυλακίσεις του, αἱ ἐξορίαι καί τά πρόστιμα, οἱ διωγμοί καί τά δικαστήρια, οἱ φόβοι, καί οἱ τρόμοι, οἱ κίνδυνοι καί αἱ ραδιουργίαι τόσον ἐκ τῶν ἐξωτερικῶν ἐχθρῶν τῆς Ὀρθοδοξίας, ὅσον καί ἐκ τῶν ἐσωτερικῶν, ἅτινα ὑπέστη καί ὑπέμεινεν ἐπί ἔτη μακρά εἶναι ἀνεκδιήγητα. Διά ταῦτα ὅμως πάντα ἠμείφθη ἀπό τόν Δικαιοκρίτην Κύριον καί κατά τό ἔτος 1935 προήχθη εἰς τό Ἀρχιερατικόν ἀξίωμα, ψήφω καί δοκιμασία σύμπαντος τοῦ Ὀρθοδόξου Κλήρου καί Λαοῦ. Ἀλλά τίς δύναται νά διηγηθῆ τούς διαρκεῖς κόπους του καί τούς ἐπιμόνους ἀγῶνας του ἔκτοτε ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας; Ἀληθῶς ἀνθρώπινος νοῦς δέν δύναται νά συλλάβη τήν τοιαύτην ἀφοσίωσιν αὐτοῦ, ἀνθρώπινος γλῶσσα δέν δύναται νά διηγηθῆ, καί ἀνθρώπινος κάλαμος δέν δύναται νά περιγράψη. Ἀδιάψευστον τεκμήριον μεταξύ τῶν ἄλλων εἶναι αἱ δύο του Μοναί, τά δύο αὐτά μαργαριτάρια τῆς ἀρετῆς ἀπό τάς ὁποίας στέλλονται καθημερινῶς εἰς τόν Παράδεισον σεσωσμέναι ψυχαί. Εἶναι ἀρκεταί αἱ νηστεῖαι καί αἱ ἀγρυπνίαι του, τά κηρύγματά του καί αἱ νουθεσίαι του, αἱ φιλοξενεῖαι του, ἡ ἐλεημοσύνη του, νά σᾶς διηγηθοῦν. Ὅπου κατώρθωσε, εἰς μίαν μόνον εἰκοσαετίαν, νά μεταβάλη τόν ἄγονον τοῦτον τόπον, ἐν μέσω διωγμῶν καί κινδύνων, εἰς Ὄρος τοῦ Σινᾶ καί τῶν Ἱεροσολύμων, τῆς Θηβα?δος καί τῆς Πενταπόλεως, τῆς Αἰγύπτου καί τῆς Λιβύης, τῆς Ἀντιοχείας καί τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Ἄς σᾶς ὁμιλήσουν ὅλα αὐτά διά νά ἐννοήσετε τόν ἄνδρα.
Ἡ ἁπλότης του ἔφθανε τοῦ μικροῦ παιδιοῦ. Ἡ ἀκακία του ἐπίσης, ἡ ἁγνότης του ὡσαύτως. Προέβαλες εἰς αὐτόν ζητήματα πνευματικά; Τό στόμα του μετεβάλλετο εἰς δροσερόν καί ἀείρρευστον πηγήν ἀπό τήν ὁποίαν ἔτρεχαν νάματα γλυκύτερα ἀπό τό μέλι. Διηγεῖσο εἰς αὐτόν πράγματα κοσμικά; Ἡ πηγή ἐσφραγίζετο, τό στόμα του ἔκλειε. Τοῦ ἐζήτεις συμβουλήν πνευματικήν; Τόν εὕρισκες ἕνα σοφώτατον διδάσκαλον. Τοῦ ἀνέφερες ὑπόθεσιν κοσμικήν; Τόν ἔβλεπες παντελῶς ἀνήξευρον. Τοῦ προέβαλες λόγον πνευματικόν; Ἀπεδεικνύετο εἰς πολυμαθέστατος γέρων. Τοῦ ἔλεγες συμβάντα κοσμικά; ἦταν ἕν ἄκακον βρέφος. Δι' ὑπόθεσιν Ἐκκλησιαστικήν, τό Εὐαγγέλιον, τήν Θείαν Γραφήν, τούς Ἁγίους Πατέρας, τούς Ἱερούς Κανόνας ὅλα τά εἶχεν ἕτοιμα εἰς τόν νοῦν καί εἰς τό στόμα αὐτοῦ. Περί μοναδικῆς πολιτείας, περί ἀσκήσεως, περί ἀρετῆς, ἦτο εὔκολον νά ὁμιλῆ ἀπό τῆς πρωίας ἕως τῆς ἑσπέρας, διηγούμενος βίους Ἁγίων, παραδείγματα Ἀσκητῶν, γνώμας ἐναρέτων ἀνδρῶν, νοήματα τῶν Γραφῶν, μέ τά ὁποῖα ἐμαγνήτιζε τήν ψυχήν τοῦ ἀκροωμένου πρός τόν θεῖον ἔρωτα καί ἤναπτε τήν καρδίαν μέ τάς φλόγας τῆς ἀρετῆς. Εἰς τά κοσμικά πράγματα καθαρά τό ἀντελαμβάνετό τις ὅτι ἦτο πολύ ἄκακος καί ἁπλοῦς, σοῦ ἐφαίνετο δέ εἷς ἄνθρωπος ἐντελῶς χωρισμένος ἀπό τόν κόσμον.
ἦτο ζηλωτής, ὡς ὁ Προφήτης Ἠλίας, ἀγαποῦσε τόν Θεόν ὡς ὁ Ἰωάννης ὁ θεολόγος, ἀγαποῦσε καί τόν πλησίον ὡς τήν ἑαυτοῦ ψυχήν καί ἐφρόντιζε πάντοτε διά τήν σωτηρίαν του. Ἡ εὐθύτης καί ἡ δικαιοσύνη αὐτοῦ ἐπέβαλε σεβασμόν καί ὑπακοήν. Τούς ἐκτρεπομένους, διά καταλλήλου τρόπου ὅν αὐτός ἐγνώριζεν, ἔφερεν εἰς τήν εὐθεῖαν, τούς μέν μετ' ἀγαθότητος νουθετῶν καί κατ' ἰδίαν καί δημοσία τούς δέ μετ' αὐστηρότητος καί δικαιοσύνης ἐπιτιμῶν, μή λησμονῶν τούς λόγους, τούς ὁποίους εἶπεν αὐτῶ ἡ Ἐκκλησία καθ' ἥν ἡμέραν τῶ παρέδιδε τήν ράβδον τήν Ποιμαντορικήν. "Λάβε τήν ράβδον, ἴνα ποιμάνης τό ἐμπιστευθέν σοι ποίμνιον τοῦ Χριστοῦ· καί τοῖς μέν εὐπειθέσιν ἔστω αὐτοῖς ὑπό σοῦ βακτηρία καί ὑποστηριγμός, τοῖς δέ ἀπειθοῦσι καί εὐτραπέλοις χρήσου αὐτῆ ράβδω ἐπισυπτικῆ, ράβδω παιδεύσεως".
Ἡ προσευχή του ἦτο ἀδιάλειπτος, καθώς λέγει ὁ θεῖος Ἀπόστολος. Διότι πάντοτε εἶχεν εἰς τόν νοῦν του τό "Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με" καί ὅλος ἦτο ἀφιερωμένος εἰς τόν Θεόν. Κανέν πρᾶγμα κοσμικόν δέν ἐπεθύμει, διά κανένα δέν ἐνδιεφέρετο, διά κανέν δέν ἐφρόντιζε. Διότι ἡ ἐπιθυμία του ὅλη καί ἡ μελέτη του ἦτο ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ. Κάθε ἡμέραν τόν ἐβλέπομεν ἀναγινώσκοντα καί συγγράφοντα διαφόρους ψυχοσωτηρίους λόγους παρά τό βαθύτατον γῆρας του.
Ἐβλέπομεν κάθε ἡμέραν μίαν εἰκόνα ἔμψυχον τῆς ἀρετῆς, ἡ ὁποία ἔθετε πρό τῶν ὀφθαλμῶν μας τούς βίους τῶν παλαιῶν Ἁγίων καί μᾶς ἀπεδείκνυεν ἐμπράκτως, πῶς ὁ Χριστιανός καί μέσα εἰς τόν κόσμον, ὅταν θέλη, κάθε ἀρετήν ἠμπορεῖ νά ἀποκτήση. Ἐβλέπομεν εἰς τό πρόσωπόν του μίαν Σεβασμιότητα καί μίαν χάριν θαυμασίαν. Ἐβλέπομεν εἰς τό Σχῆμα του μίαν ἀγγελικήν ταπείνωσιν. Ἠκούομεν εἰς τούς λόγους του τήν δύναμιν τῆς χάριτος ἥτις μᾶς εἴλκυε τόν νοῦν καί τήν καρδίαν. Ἠκούσαμεν τάς τελευταίας του ἐντολάς: "Κρατήσατε ὑψηλά τήν Ὀρθοδοξίαν καί θυσιασθῆτε ὑπέρ αὐτῆς".
ὦ τελειότης θαυμασία! ὦ ἀρετή μεγάλη! ὦ παράδειγμα ἅγιον, ὅπερ ἐσβέσθη ἀπό τούς ὀφθαλμούς μας!
Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς εὐλαβεῖς, σεῖς οἴτινες τόν συνανεστράφητε διά νά σᾶς διδάσκη τούς Κανόνας καί τήν Ἐκκλησιαστικήν τάξιν! Μοναχαί καί Μοναχαί πρόθυμοι, συχνά μετ' αὐτοῦ συνωμιλήσαντες διά νά σᾶς φέρη εἰς τόν δρόμον τῆς ἀρετῆς, καί διά νά σᾶς δείξη τήν τελειότητα τῆς μοναδικῆς πολιτείας, Κοσμικοί εὐλαβεῖς, οἴτινες τόν περιεβάλλετε διά τῆς ἀγάπης καί τῆς ἐμπιστοσύνης σας διά νά σᾶς διορθώση τά ἤθη καί τόν βίον. Λαέ τοῦ Θεοῦ, σεῖς οἴτινες εἰς αὐτόν προσετρέχετε εἰς τάς πνευματικά σας ἀνάγκας, διά νά ἀκούσετε τί λέγει ὁ Μακαριώτατος Ματθαῖος καί ἔπειτα νά καυχᾶσθε, πώς ὁ Ματθαῖος τό εἶπεν, ἐλᾶτε ἐδῶ ὅλοι! Ἰδέτε πόσον κακόν μᾶς ἐπροξένησεν ὁ θάνατος! Τοῦ ἔδεσε τήν γλῶσσαν, τοῦ ἔκλεισε τό στόμα, τοῦ ἐσφάλισε τά ὄμματα, τοῦ ἐπῆρε τήν φωνήν καί πλέον δέν ἠμπορεῖ νά μᾶς συμβουλεύση. Τάς χεῖρας καί τούς πόδας του ἐνέκρωσε, τόν κατέστησε νεκρόν, ἀναίσθητον, ἀκίνητον καί ἄπνουν.
Μακαριώτατε ΜΑΤΘΑΙΕ, ψυχή τοῦ Παραδείσου! Μακαριώτατε ΜΑΤΘΑΙΕ παράδειγμα τῆς ἀρετῆς, εἰκών ἔμψυχε τῆς μοναδικῆς πολιτείας! Μακαριώτατε ΜΑΤΘΑΙΕ, ποῦ μᾶς ἀφήνεις ὀρφανούς καί ἀπηλπισμένους; Ἔπαυσε τό καλόν παράδειγμα, ἐξηράνθη τό νᾶμα τῆς διδασκαλίας, ἐσβέσθη τό φῶς μας, ἐχάθη ἡ παρηγορία τῆς ψυχῆς μας! Καί ποῖος πλέον ὡσάν τόν Ἀρχιεπίσκοπον καί Ποιμένα μας ΜΑΤΘΑΙΟΝ θά διδάσκη τήν Ἐκκλησιαστικήν τάξιν, θά ὁδηγῆ εἰς τόν μοναχικόν βίον, θά μᾶς διορθώνη τήν ψυχήν;
Μακαριώτατε ΜΑΤΘΑΙΕ, φῶς τῶν ὀφθαλμῶν μας, παρηγορία μας, διατί πλέον δέν μᾶς ὁμιλεῖς; Ἔπαυσες τώρα τούς ἄθλους, ἐτελείωσες τούς κόπους, ἔφθασες εἰς τό τέλος τῆς ἀσκήσεώς σου. Μέσα εἰς τόν κόσμον καί ἀμέτοχος ἀπό τήν κακίαν τοῦ κόσμου! Μέσα εἰς τούς πειρασμούς ἀπείρακτος, μέσα εἰς τάς φλόγας ἄφλεκτος, μέσα εἰς τούς πολέμους νικητής! Εἰς τόν κόσμον μέ τό σῶμα, εἰς τούς οὐρανούς μέ τό πνεῦμα! Ἠγωνίσθης τόν καλόν ἀγῶνα, τόν δρόμον τετέλεκας, τήν πίστιν τετήρακας. Ὁ στέφανος τώρα ἀπόκειταί Σοι, τόν ὁποῖον θέλει σοῦ δώσει ὁ Κύριος ἐν ἐκείνη τῆ ἡμέρα, ὁ δίκαιος Κριτής.
Νῦν Μακαριώτατε Δέσποτα, τό μέν Ἱερόν σου σκῆνος παραδίδομεν εἰς τήν κοινήν γενέτειραν, τήν δέ μνήμην σου εἰς τήν αἰωνιότητα. Δέν σέ θρηνοῦν μόνον αἱ Ἱεραί σου Μοναί. Τό ἄγγελμα τοῦ θανάτου σου θ' ἀκουσθῆ ἀνά τά πέρατα τῆς Οἰκουμένης. Καί πολύ σπαραξικάρδιον θά εἶναι τό ἄγγελμα αὐτό εἰς ὁλόκληρον τόν Ὀρθόδοξον Χριστιανικόν Κλῆρον καί Λαόν, καί δή ἐν τῶ Ἁγιωνύμω Ὄρει τοῦ Ἄθωνος μεταξύ τῶν πνευματικῶν Σου τέκνων, τά ὁποῖα ἐπί τοσαῦτα ἔτη ἐποίμανας καί ἐδίδαξας.
Καί ἤδη ἡ μακαρία Σου ψυχή, φοροῦσα τήν λευκήν στολήν τῶν δικαίων, φέρουσα ἐπί κεφαλῆς τόν ἀμάραντον τῆς δόξης στέφανον καί πάλλουσα ἐν τῆ χειρί τόν φοίνικα τῆς νίκης, θά συναυλίζηται ἐν τῶ χορῶ τῶν δικαίων. Ἐκεῖ, ἑνουμένη μετά τῶν ψυχῶν τῶν Ἁγιωτάτων Ἀρχιεπισκόπων Χρυσοστόμου, Βασιλείου, Ἀθανασίου, Γρηγορίου, Κυρίλλου καί τῆς χορείας τῶν ἄλλων Ἁγίων καί Ὁσίων, ἄς εὔχηται πρό τοῦ Θρόνου τοῦ Ὑψίστου ὅπως ἐνισχύση ἡμᾶς, τήν Ἱεράν Σου Σύνοδον, καί ἅπαντα τά πνευματικά Σου τέκνα, εἰς τόν καλόν ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀγῶνα, ὅπως παρήγγειλας ἡμῖν, ἴνα μή ἀφήση ἡμᾶς ἐπί πολύ ὀρφανούς, ἀλλ' ἀποστείλη ἄξιον Ὑμῶν Διάδοχον, καί δεξιόν οἰακοστρόφον, ὅπως κατευθύνει τό πνευματικόν σκάφος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ εἰς λιμένα σωτηρίας…".