Ὅπου λάμπει τό Φῶς, ἐκεῖ διαλύεται τό σκοτάδι. Ὅπου θριαμβεύει ἡ ζωή, ἐκεῖ καταργεῖται ὁ θάνατος. Ὁ Χριστός, ὁ ζωοδότης, κατεβαίνει στόν Ἅδη καί διαλύεται τό σκοτάδι! Μέ τήν ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ τό σκοτάδι τοῦ Ἅδη γεμίζει ἀπό Φῶς. Πῶς ὅμως ἔγινε ἡ Ἀνάσταση; Ποιός μπορεῖ νά περιγράψει τή μεγαλειώδη ἐκείνη στιγμή;
Γιά τήν Ὀρθοδοξία ἡ στιγμή τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ παραμένει ἀνεικόνιστη. Τόσο τά Εὐαγγέλια, ὅσο καί ἡ Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας σιγοῦν γιά τή στιγμή αὐτή. Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔγινε θεοπρεπῶς μέ τρόπο ἀπρόσιτο γιά τά ἀνθρώπινα μάτια. Τόν ἀναστημένο Κύριο πολλοί τόν εἶδαν, μίλησαν μαζί Του, κλήθηκαν νά τόν ἐγγίσουν καί νά τόν ψηλαφήσουν. Κανένας ὅμως δέν εἶδε πῶς ἔγινε ἡ Ἀνάστασή του. Γι' αὐτό καί ἡ Ὀρθόδοξη εἰκονογραφία δέν περιγράφει τήν Ἀνάσταση, ἀλλά ἱστορεῖ τή νίκη τοῦ Κυρίου κατά τοῦ θανάτου μέ τήν κάθοδό Του στόν Ἅδη.
Στή δυτική εἰκονογραφία βλέπουμε τόν Ἀναστημένο Κύριο, νά κρατᾶ τό λάβαρο τῆς νίκης, μιά σημαία συνήθως κόκκινη, νά τινάζεται μ' ἕνα ζωηρό ἅλμα μέσ' ἀπό τόν τάφο, πού τήν πλάκα του σηκώνει ἕνας ἄγγελος. Οἱ στρατιῶτες πού τόν φρουροῦσαν πέφτουν κάτω ἔντρομοι. Ὅμως σύμφωνα μέ τίς διηγήσεις τῶν Εὐαγγελίων, ἡ πέτρα δέν κυλίστηκε γιά νά βγεῖ ὁ Χριστός, ἀλλά γιά νά δοῦν οἱ ἄνθρωποι τό ἄδειο μνῆμα καί νά διαπιστώσουν τήν Ἀνάσταση. Ὁ Χριστός ἀναστήθηκε «ἐσφραγισμένου τοῦ τάφου».
Στή δυτική εἰκόνα ἡ ἀνάσταση φαίνεται ὅτι ἀφορᾶ μόνον τόν Χριστό, πού θαμπώνει καί συντρίβει τούς ἀνθρώπους μέ τήν ὑπερφυσική δύναμή Του.

Στήν εἰκόνα τῆς Μονῆς Δαφνίου (11ος αἰ.), κυρίαρχο πρόσωπο, στό κέντρο, εἶναι ὁ Χριστός, μέ ἐμφανεῖς τίς πληγές πού τοῦ προξένησαν τά καρφιά. Εἶναι ψηλότερος ἀπό τά ἄλλα πρόσωπα καί ἡ στάση τοῦ σώματός Του δείχνει τό δυναμισμό τῆς παρουσίας Του. Πατᾶ μέ δύναμη τίς σπασμένες πύλες τοῦ Ἅδη, πού ἀνοίγει κάτω ἀπό τά πόδια Του σάν μαύρη ἄβυσσος, σάν σπήλαιο σκοτεινό. Στό δεξί Του χέρι κρατάει τό τρόπαιο τῆς νίκης, τόν Σταυρό καί συντρίβει τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους, τό σατανά καί μαζί του τό θάνατο, πού παριστάνεται σάν γέρος ἀναμαλλιασμένος, τρομαγμένος καί ἁλυσοδεμένος. Μέ τό ἀριστερό Του χέρι ἐγείρει (σηκώνει) ἀπό μιά σαρκοφάγο τόν Ἀδάμ, τό σύμβολο τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Πίσω Του ἀκολουθεῖ ἡ Εὔα μέ τά χέρια ὑψωμένα σέ δέηση. Μέσα στό σκοτάδι τοῦ Ἅδη εἶναι πεταμένα καί σκορπισμένα κλειδιά, σύρτες καί μοχλοί, σά νά ἐκσφενδονίστηκαν ἀπό κάποια ὑπερφυσική δύναμη. Ὁ θάνατος πλέον νικήθηκε συντριπτικά.


Ἡ ἀριστουργηματική παράσταση τῆς Καθόδου στόν Ἅδη, στή Μονή τῆς Χώρας (ἀρχές 14ου αἰ. Παλαιολόγεια Τέχνη), δεσπόζει πάλι ὁ νικητής τοῦ θανάτου, ὁ Χριστός. Φέρει ἀστραφτερά καί ἀκτινοβόλα ἐνδύματα καί περιβάλλεται ἀπό φωτεινή δόξα, πού συμβολίζει τό μεταμορφωμένο σῶμα Του, τή φωτεινή διάσταση τῆς παρουσίας Του, ἀλλά καί τό ἀνέσπερο φῶς τῆς βασιλείας Του. Τό πρόσωπό Του εἶναι αὐστηρό ἀλλά φιλάνθρωπο καί περιβάλλεται ἀπό φωτοστέφανο δόξας. Ὁ βηματισμός Του εἶναι ἐξουσιαστικός καί φανερώνει τήν ὁρμή τῆς κυριαρχικῆς καί παντοκρατορικῆς καθόδου Του. Δέν κρατάει τόν Σταυρό, ἀλλά ἁπλώνει καί τά δύο χέρια Του, καί μέ δυναμική ζωντάνια καί θεοπρεπῆ συγκατάβαση τραβᾶ τά παραλυμένα χέρια τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας. Εἶναι σά νά θέλει νά ξεριζώσει ἀπό τήν ἀνθρώπινη φύση τους καί κατ' ἐπέκταση ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους τό θάνατο.
Οἱ Προπάτορες, πού γνωρίζουν πιά ποιός εἶναι ὁ Νικητής τοῦ θανάτου, ἀφήνονται ἐλεύθερα στά χέρια τοῦ Χριστοῦ. Στά πρόσωπά τους φαίνεται ἡ ἔκφραση τῆς ἀγωνίας ἀλλά καί τῆς ἱκανοποίησης, γιατί ἦλθε ἡ ὥρα πού περίμεναν τόσους αἰῶνες, ἡ ὥρα τῆς λύτρωσης ἀπό τά δεσμά τοῦ Ἅδη.
Δεξιά καί ἀριστερά στήν εἰκόνα βλέπουμε τούς δικαίους καί τούς προφῆτες τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μέ φωτοστέφανα νά περιστοιχίζουν τό Λυτρωτή τους καί νά στέκονται μέ θάμβος. Ὅταν εἶδαν τόν Κύριο, τόν προϋπάντησαν, καί τόν ἀναγνώρισαν, δείχνοντας στούς ἄλλους Ἐκεῖνον πού εἶχαν προαναγγείλει. Ἀνάμεσά τους ξεχωρίζει ὁ Βαπτιστής καί Πρόδρομος Ἰωάννης, πού ζωγραφίζεται νά δείχνει μέ τό δάκτυλό του τόν Χριστό, ἀφοῦ, ὄχι μόνο στή γῆ, ἀλλά καί στόν Ἅδη ὑπῆρξε ὁ Πρόδρομός Του. Ἔτσι παριστάνεται ἡ λύτρωση τῆς ψυχῆς τοῦ Ἀδάμ καί ὅλων τῶν ψυχῶν πού χρόνια καί χρόνια περίμεναν τήν ἔλευση τοῦ Λυτρωτῆ.
Ἡ ἀνάσταση δέν ἀφορᾶ μόνον ὅσους περιγράφει ἡ εἰκόνα. Ἡ ἀνάσταση δέν ἀφορᾶ μόνο τό τέλος τῆς ἱστορίας. Ἡ ἀνάσταση μπορεῖ νά βιώνεται καί σήμερα ἀπό τόν καθένα μας. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός σέ στάση θριάμβου καί δόξας, σέ στάση κίνησης καί ζωῆς, σέ στάση ἔγερσης καί ἀνάβασης, κατεβαίνει καί στή δική μας ἱστορία καί στή δική μας ζωή. Ἁπλώνει καί σέ μᾶς τά παντοδύναμα χέρια τῆς ἀγάπης Του, γιά νά μᾶς ἀναστήσει ἀπό τό σκοτάδι τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, στό φῶς καί τή χαρά τῆς ἀληθινῆς ζωῆς. Αὐτός, ἄν εἶναι τό ἐπίκεντρο τῆς προσδοκίας καί τῆς ἐλπίδας μας, μπορεῖ νά γίνει ἡ Ἀνάσταση καί ἡ ζωή μας». («Πρός τήν ΝΙΚΗ» Ἀρ. Τ. 710 Ἀπρίλιος 2009 σελ. 126—128).